وليد بن مغيره مردي توانگر بود و در بين كفار قريش به دانايي و تجربه شهرت داشت و اعراب عموماً براي حل مشكلات خود به وي مراجعه ميكردند. يكي از مشكلاتي كه - به زعم اعراب مشرك و صاحب قدرت - در مكه رخ نموده بود، نفوذ و گسترش اسلام بود. روزي قريش و كفار از وليد درباره حضرت محمد (ص) داوري خواستند. وليد از آنان مهلت خواست. سپس از جاي خود برخاست و به سوي حضرت رسول (ص) كه در (حجر اسماعيل) نشسته بود رفت و گفت : پارهاي از اشعارت را براي من بخوان. پيامبر (ص) فرمود: آنچه من ميگويم و ميخوانم شعر نيست بلكه كلام خداست كه براي هدايت شما نازل شده است. سپس وليد تقاضا كرد مقداري از آيات را تلاوت كند. پيامبر (ص) سيزده آيه از آغاز سوره فصلت را خواند. هنگامي كه به اين آيه رسيد: «فان اعرضوا فقل انذرتكم صاعقة مثل صاعقة عاد و ثمود. » «هرگاه روي برگردانند، پس بگو شما را از صاعقهاي مانند صاعقه عاد و ثمود؛ بر حذر ميدارم.» وليد سخت به خود لرزيد و موهايش بر بدنش راست شد. همچون بهت زدهاي راه خانه در پيش گرفت و چند روزي بيرون نيامد؛ تا بدان جا كه قريش پنداشتند از دين نياكان دست برداشته و راه «محمد(ص)» را پيش گرفته است.



و نيز نوشتهاند: روزي كه سوره غافر بر پيامبر مكرم (ص) نازل شد، پيامبر با صدايي جذاب به منظور ابلاغ آيات الهي آن را ميخواند. از اتفاق، وليد نزديك پيامبر (ص) نشسته بود آيات را استماع كرد: «حم، تنزيل الكتاب من الله العزيز العليم غافر الذنب و قابل التوب...» «اين كتاب از سوي خداوند قادر دانا فرو فرستاده شده است، خدايي كه بخشاينده گناهان و پذيرنده توبههاست . خدايي كه كيفرش سنگين و نعمتش فراوان است . جز او خدايي نيست . سرانجام هر چيزي به سوي اوست. درباره آيات الهي جز كافران مجادله نميكنند. [ اي پيامبر (ص) ] فعاليت و رفت و آمد آنان در شهرها تو را نفريبد.»



اين آيات وليد را سخت تحت تأثير قرار داد. وقتي افراد قبيله بني مخزوم دور او را گرفتند و از وي خواستند كه درباره قرآن محمد (ص) داوري كند، او قرآن را چنين ستود: «و ان له لحلاوة و ان عليه لطلاوة و ان اعلاه المثمر و ان اسفله لمغدق و انه يعلو و ما يعلي عليه.» «يعني كلامي كه محمد آورده است، شيريني خاصي دارد و زيبايي ويژهاي، شاخسار آن پر ميوه است و ريشههاي آن پربركت . سخني است برجسته و هيچ سخني از آن برجستهتر نيست.»



وليد اين جملهها را گفت و راه خود را در پيش گرفت . كفار قريش چنان پنداشتند كه تحت تأثير آيات قرآني قرار گرفته و به آيين محمد گرويده است.



برخي از دانشمندان سخنان وليد را نخستين تقريظي ميدانند كه بر زبان فردي رفته است.



در يكي از متون نثر فارسي به نام مجمع النوادر معروف به چهار مقاله نظامي عروضي داستان وليد بن مغيره بدين صورت نقل شده است: (...آوردهاند كه يكي از اهل اسلام، پيش وليد بن المغيره اين آيت همي خواند: «قيل يا ارض ابلعي مائك و يا سماء اقلعي و غيض الماء و قضي الامر و استوت علي الجودي و گفته شد اي زمين! فرو بر. آب خود را واي آسمان! باز گير [ آب خويش را ] و كم كرده شد آب، و كار گزارده شد و [ كشتي ] بر كوه جودي قرار گرفت» (سوره هود/46) فقال الوليد بن المغيره: و الله ان عليه لطلاوة و ان له لحلاوة و ان اعلاه لمثمر و ان اسفله لمغدق و ما هو قول البشر. » چون دشمنان در فصاحت قرآن و اعجاز او در ميادين انصاف بدين مقام رسيدند، دوستان بنگر تا خود به كجا برسند والسلام».



جنبه هاي اعجاز قرآن







اعجاز قرآن اختصاصي به فصاحت و بلاغت آن ندارد و در ابعاد گوناگون مطرح است. در برخي از اين موارد قرآن، تحدي خاصي نموده است. بعضي از ابعاد اعجاز قرآن عبارتند از: شخصيت پيامبر، فصاحت و بلاغت (اعجاز بياني)، تعاليم و معارف عالي (اعجاز معاني)، هماهنگي و عدم وجود اختلاف، خبرهاي غيبي، طرح مسائل دقيق علمي، آفرينش هاي هنري و اعجاز عددي.



عرضه قرآن، كه سرشار از معارف و حكمت هاست، از سوي پيامبري كه در عمر چهل ساله خود هيچ درسي نياموخته است، معجزه اي است كه خداوند به آن تحدي نموده است.



مشهورترين بعد اعجاز قرآن، فصاحت و بلاغت آن است. اين ويژگي به همراه ساختار و اسلوب ويژه اي كه نه نثر است و نه نظم، مخاطبان قرآن را به حيرت انداخته است. برخي از نويسندگان براي آيه و لكم في القصاص حيوه در مقابل «القتل انفي للقتل» كه مثل مشهور عرب بوده است، بيست امتياز برشمرده اند.



معارف اعتقادي و ديني مطرح شده در قرآن در بخش هاي خداشناسي، پيامبر شناسي، معاد شناسي و ديگر تعليمات تربيتي و اخلاقي و نيز اصول، قوانين و مقررات گوناگون در زمينه هاي مختلف اقتصادي، سياسي، اجتماعي، فرهنگي، نظامي و حقوقي در نهايت اتقان و استحكام صورت گرفته و ناب ترين معارف و انديشه ها را در اختيار بشر قرار داده است.



با آن كه قرآن تدريجي نازل شده است؛ يعني نزول آن در زمان هاي مختلف، مكان هاي مختلف، حالات و شرايط متفاوت در طي 23 سال انجام پذيرفته و موضوعات متنوع و متعددي را نيز در برگرفته است، اما هيچ گونه اختلاف و عدم هماهنگي در آياتش مشاهده نمي گردد. خداوند به اين بعد از اعجاز، يعني عدم وجود اختلاف در قرآن تحدي نموده است.



خبرهاي غيبي در قرآن چه نسبت به گذشته و چه نسبت به آينده كه به وقوع پيوسته است، بعد ديگري از اعجاز قرآن است. همچنين طرح مسائل دقيق علمي از قبيل تلقيح گياهان توسط بادها، گردش زمين، كروي بودن زمين و جز اينها و نيز آفرينش هاي هنري در قرآن در داستانها و تصويرگري صحنه هاي قيامت و … يكي از ديگر جنبه هاي اعجاز قرآن است.



برخي از قرآن پژوهان معاصر اخيراً به بعد ديگري از اعجاز دست يافته اند كه اعجاز عددي قرآن نام گرفته است و به نظم شگفت رياضي در قرآن مربوط مي گردد