بازگشت

احكام


نيت روزه



مسأله: در نيت روزه همين قدر كافى است كه انسان قصد كند براى انجام فرمان خداوند از اذان صبح

تا مغرب كارى كه روزه را باطل مى كند انجام ندهد و جارى كردن نيت بر زبان يا گذراندن از قلب لازم نيست.(1)

مسأله: انسان مى تواند در هر شب از ماه رمضان براى روزه فرداى آن نيت كند و بهتر است كه شب اول ماه نيت همه ماه را بنمايد.(2)

مسأله: روزه شخصى كه خوابيده است، اگر قبل از خواب نيت روزه را داشته صحيح است، اگر چه تمام روز را خواب باشد.(3)

مسأله: اگر در روزه ماه رمضان از نيت روزه گرفتن برگردد، روزه اش باطل است.(4)

پس امورى كه در نيت روزه بايد مراعات شود

- قصد قربت و اخلاص؛ يعنى روزه را براى انجام فرمان خداوند عالم به جا آورد.

- در روزه واجب، نيت روزه از ظهر تأخير نيفتد.

- در غير روزه ماه رمضان بايد نيت روزه را معين كند؛ مثلاً معين كند كه روزه قضا يا كفاره است.

- نيت در روزه واجب معين مانند روزه ماه رمضان بايد استمرار داشته باشد؛ يعنى در بين روز از نيت روزه برنگردد.(5)

وقت افطار

سؤال: در ماه مبارك رمضان چه وقت بايد افطار كرد؟

جواب: هنگامى كه مغرب شرعى باشد و بتوان نماز خواند، البته انسان بايد به اين معنا يقين يا اطمينان داشته باشد و نمى توان تنها به شنيدن صداى اذان اكتفا كرد، بلى اگر مطمئن باشيد كه اذان را دقيقاً در وقت شرعى مى گويند مى توانيد افطار كنيد، ولى بهتر است هميشه چند دقيقه بعد از اذان افطار نماييد تا يقين حاصل كنيد، كه قبل از وقت افطار نكرده ايد.(6)

مسأله: اگر روزه دار به گفته كسى كه مى گويد مغرب شده افطار كند و بعد معلوم شود مغرب نبوده قضا و كفاره روزه بر او واجب است ولى اگر خبر دهنده عادل بوده فقط قضاى آن روز واجب است.(7)

احكام روزه افراد بيمار



مسأله: روزه دار بايد مريضى نباشد كه روزه برايش ضرر دارد و گر نه روزه بر او واجب نيست.(8)

برخى از مردم فكر مى كنند كه بر هر بيمارى روزه واجب نيست؛ در حالى كه طبق فتواى مراجع تقليد يكى از ملاكهاى نگرفتن روزه ضرر داشتن روزه است نه بيمار بودن، بنابر اين در صورتى كه شخص، سالم و تندرست باشد، چنانچه روزه بگيرد و روزه براى او ضرر داشته باشد، نبايد روزه بگيرد. از سوى ديگر اگر شخصى بيمار باشد، ولى روزه گرفتن براى او ضرر نداشته باشد، بايد روزه بگيرد.(9)

مسأله: كسى كه مى داند روزه براى او ضرر ندارد، اگر چه دكتر بگويد ضرر دارد، بايد روزه بگيرد.(10)

مسأله: اگر روزه دار خوف ضرر ندارد، بايد روزه بگيرد.(11)

مسأله: اگر خوف ضرر عقلايى باشد، روزه واجب نيست و ملاك ضرر داشتن، تشخيص خود مكلف است كه گاهى از اطمينان به قول متخصص به دست مى آيد و گاهى از تجربه بيمارهاى مشابه و گاهى از تجربه خود شخص.(12)

سؤال: هنگامى كه روزه مى گيرم به شدت بدنم سست مى شود و نمى توانم درس بخوانم، وظيفه ام چيست ؟

جواب: ضعف و سستى تقريباً لازمه روزه است و نمى توانيد بخاطر آن روزه را بخوريد. مى توانيد سحر از غذاى مقوى استفاده كنيد.(13)

سؤال: دخترى كه به حد بلوغ رسيده است و به واسطه ضعف بنيه نمى تواند در ماه رمضان روزه بگيرد و بعد از ماه رمضان هم نمى تواند تا سال ديگر قضا كند، حكمش چيست ؟

جواب: قضاى روزه ها بر عهده او هست. هر وقت توانست بگيرد و براى تأخير هر روزه تا رمضان بعد بايد يك مد طعام كه تقريباً ده سير (750 گرم) است به فقير بدهد، مگر آنكه در تأخير معذور باشد.(14)

مسأله: انسان نمى تواند براى ضعف روزه را بخورد، ولى اگر ضعف او به قدرى است كه معمولاً نمى شود آن را تحمل كرد، خوردن روزه اشكال ندارد.(15)

سؤال: آيا خوردن قرص فشار خون در حال روزه جايز است يا خير ؟

جواب: اگر خوردن آن در ماه رمضان براى درمان فشار خون ضرورى باشد، اشكال ندارد، ولى با خوردن آن روزه باطل مى شود.(16)

سؤال: داروهاى مخصوصى براى معالجه بعضى از بيمارى هاى زنان وجود دارد (شيافهاى روغنى) كه در داخل بدن گذاشته مى شود. آيا استفاده از آن موجب بطلان روزه مى شود؟

جواب: استفاده از آن داروها به روزه ضرر نمى رساند.(17)

سؤال: آيا تزريق خون به بدن روزه دار موجب ابطال روزه مى شود؟

جواب: احتياط در اتمام آن روزه و قضاى آن است.(18)

سؤال: آيا شستشوى معده از طريق سوند معده، باعث ابطال روزه بيمار مى شود؟

جواب: جايز نيست، مگر در حال ضرورت و در اين صورت بايد روزه را قضا كند.(19)

سؤال: شخصى مى داند كه اگر سحر غذا نخورد، روزه گرفتن براى او ضرر دارد. اگر سهواً سحر بيدار نشد و سحرى نخورد،آيا گرفتن روزه بر او واجب است؟ جواب: گرفتن روزه واجب است، ولى در اثناء روزه اگر خوف مرض پيش آمد و يا آنكه ادامه روزه حرجى شد، افطار بنمايد.(20)

مسأله: زنى كه وضع حملش نزديك است و روزه براى حملش ضرر دارد، روزه بر او واجب نيست و بايد براى هر روز يك مد طعام يعنى 10 سير گندم به فقير بدهد. و نيز اگر روزه براى خودش ضرر دارد روزه بر او واجب نيست و بنابر احتياط واجب بايد براى هر روز يك مدّ طعام به فقير بدهد.(21)

مسأله:كسى كه عقيده اش اين است كه روزه براى او ضرر ندارد اگر روزه بگيرد و بعد از مغرب بفهمد روزه برايش ضرر داشته بايد قضاى آن را بجا آورد.(22)

مسأله: اگر پيش از اذان صبح نيت كند و بى هوش شود و در بين روز به هوش آيد بنابر احتياط واجب بايد روزه آن روز را تمام نمايد واگر تمام نكرد قضاى آن را بجا آورد.(23)

آيت اللَّه بهجت: كسى كه در سراسر روز بى هوش بوده، در صورتى كه روزه واجب معين باشد روزه بر او واجب نيست، ولى اگر قبل از ظهر به هوش آيد، بنابر احتياط واجب بايد روزه آن روز را تمام كرده و قضاى آن را نيز بگيرد.(24)

آيت اللَّه مكارم: احتياط واجب آن است كه روزه آن روز را تمام كند و قضاى آن را هم بجا آورد.(25)

مواردى كه روزه باطل نمى شود



1. سهواً چيزى بخورد يا بياشامد.

2. تزريق آمپولى كه به جاى دوا استعمال مى شود.(26)

آيت اللَّه خامنه اى: احتياط واجب آن است كه روز ه دار از آمپول مقوى و يا مغذى و هر آمپولى كه در رگ تزريق مى شود و نيز انواع سرمها خوددارى كند. لكن آمپولهاى دارويى كه در عضله تزريق مى شود ونيز آمپولهايى كه براى بى حس كردن به كار مى رود مانعى ندارد.(27)

3. فرو بردن آب دهان؛ و لو به جهت خيال كردن ترشى و مانند آن در دهان جمع شده باشد.(28)

4. فرو بردن اخلاط سر و سينه، اگر به فضاى دهان نرسيده باشد.(29)

گفتنى است كه مرز فضاى دهان و حلق، مخرج (خ) مى باشد.

5. چشيدن و جويدن غذا در صورتى كه معمولاً به حلق نمى رسد، اگر چه اتفاقاً به حلق برسد.(30)

6. مسواك كردن با خمير دندان در حال روزه اشكال ندارد، ولى بايد از فرو بردن آب دهان جلوگيرى شود.(31)

7. استفاده از شامپو، كرم، رژ لب، مگر آنكه وارد دهان شود و فرو داده شود.

8. ريختن دارو در بينى، اگر نداند كه به حلق مى رسد.(32)

9. دوا ريختن به چشم و سرمه كشيدن، در صورتى كه مزه آن به حلق برسد مكروه است.(33)

آيت اللَّه مكارم: اگر مزه آن به حلق نرسد يا شك داشته باشيم، اشكال ندارد.(34)

10. بوئيدن هر گياهى كه بوى خوش داشته باشد مكروه است و عطر زدن هيچ مانعى ندارد.(35)

11. روزه دارى كه دندانش خون ريزى دارد و ناخواسته خون به گلويش برسد، روزه اش صحيح است.(36)

12. بردن وسايل غير خوراكى در دهان به هنگام روزه مانند وسايل دندان پزشكى مبطل روزه نيست.(37)

13. ترشحات چرك گلو اگر قبل از رسيدن به فضاى دهان فرو رود، مبطل نيست.(38)

14. استفاده از اسپرى دنتولين براى باز كردن راه تنفسى كه به صورت گاز و بخار به حلق مى رسد اشكال ندارد.(39)

آيت اللَّه خامنه اى: استفاده از اسپرى براى تنگى نفس اشكال دارد و در صورتى كه روزه گرفتن بدون آن ممكن نباشديا مشقت دارد، جايز است از آن استفاده شود؛ لكن احتياط آن است كه مبطل ديگرى انجام ندهد و در صورت ممكن روزه را قضا نمايد.(40)

15. استفاده از پماد ويتامين دار پوست موجب بطلان روزه نيست.(41)

16. اگر خون لثه در آب دهان مستهلك شود، محكوم به طهارت است و بلعيدن آن اشكال ندارد و مبطل روزه نيست.(42)

17. سؤال: آيا واد كردن دستگاه آندوسكوپى در معده براى عكسبردارى بدون آنكه چيزى كه مبطل روزه است همراه آن داخل معده شود روزه را باطل مى كند؟

جواب: مبطل نيست.(43)

18. اگر روزه دار نيت كند چيزى را كه روزه را باطل مى كند انجام دهد، در صورتى كه انجام ندهد باطل نيست.(44)

سؤال: آيا قصد افطار و روزه خوردن مبطل روزه مى شود و قضا و كفاره دارد ؟

جواب: نيت افطار و خوردن، موجب بطلان روزه نمى شود ولى اگر نيت كند كه روزه نباشد، روزه او باطل است و فقط قضاى آن روز بر او واجب مى شود و كفاره ندارد.(45)

19. باقى ماندن طعم و بوى بعضى از غذاها يا خمير دندان در دهان اشكالى ندارد.(46)

نگاه حرام در حال روزه

سؤال: اگر روزه دار به نامحرم نگاه كند آيا روزه اش باطل مى شود ؟

جواب: روزه صحيح است ولى بايد از آن نگاه توبه كند،

- روزه دار بايد چشم و گوش و زبان خود را از گناه حفظ نمايد و گر نه از ثواب روزه او كاسته مى شود.(47)

سؤال: ديدن فيلم هاى مبتذل در ماه رمضان چه حكمى دارد ؟

جواب: در هيچ زمانى جائز نيست و انجام چنين گناهى در ماه رمضان عقوبت بيشترى دارد.(48)

روزه يوم الشك



روزهايى را كه انسان شك دارد آخر شعبان است يا اول رمضان واجب نيست روزه بگيرد، و اگر بخواهد روزه بگيرد نمى تواند نيت روزه رمضان كند، ولى اگر نيت روزه قضا و مانند آن بنمايد، چنانچه بعد معلوم شود ماه رمضان بوده از رمضان حساب مى شود.

اگر در روزى كه شك دارد آخر شعبان است به نيت روزه قضا يا مستحبى و مانند آن روزه بگيرد و در بين روزه بفهمد كه ماه رمضان است بايد نيت روزه رمضان كند.(49)

بقا بر جنابت



مسأله: اگر جنب عمداً تا اذان صبح غسل نكند يا اگر وظيفه او تيمم است عمداً تيمم نكند روزه اش باطل است.(50)

مسأله: كسى كه جنب است اگر عمداً غسل نكند تا وقت تنگ شود مى تواند با تيمم روزه بگيرد و صحيح است و به خاطر كوتاهى در انجام غسل فقط معصيت كرده است.(51)

مسأله: كسى كه در شب ماه رمضان جنب است و مى داند اگر بخوابد تا صبح بيدار نمى شود نبايد بخوابد و چنانچه بخوابد و تا صبح بيدار نشود روزه اش باطل است و قضا و كفاره بر او واجب مى شود.(52)

مسأله: اگر روزه دار در ماه رمضان غسل جنابت را فراموش كند و پس از چند روز يادش بيايد بايد روزه آن چند روز را قضا نمايد.(53)

مسأله: اگر روزه دار در روز جنب شود روزه اش باطل نمى شود و واجب نيست فوراً غسل كند.(54)

سؤال: اگر در ماه رمضان مقدارى از غسل جنابت با اذان صبح همراه شود حكم روزه آن روز چيست؟

جواب: اگر معتقد بوده براى انجام غسل وقت دارد و هنگام غسل متوجه شده كه وقت تنگ بوده روزه اش صحيح مى باشد ولى چنان چه گمان داشته وقت تنگ است و مشغول غسل شده روزه اش صحيح نيست و بايد قضا نمايد.(55)

مسأله: تمام مبطلات روزه جز باقى ماندن بر جنابت در صورتى روزه را باطل مى كند كه عمدى باشد.

اما در صورتى كه از روى فراموشى و بدون قصد انجام شود روزه باطل نمى شود.(56)

اگر در روزه واجبى غير روزه ماه رمضان و قضاى آن تا اذان صبح جنب بماند روزه اش صحيح است چه وقت آن معين باشد و چه نباشد.(57)

روزه مسافر



مسأله: كسى كه نمى داند روزه مسافر باطل است اگر در سفر روزه بگيرد و در بين روز مسأله را بفهمد روزه اش باطل مى شود و اگر تا مغرب نفهمد روزه اش صحيح است.(58)

مسأله: اگر روزه دار بعد از ظهر مسافرت نمايد، بايد روزه خود را تمام كند و اگر پيش از ظهر مسافرت كند وقتى به حد ترخّص برسد يعنى به جايى برسد كه ديوار شهر را نبيند، و صداى اذان آن را نشنود بايد روزه خود را باطل كند. و اگر پيش از آن روزه را باطل كند بنابر احتياط كفاره نيز بر او واجب است.(59)

مسأله: اگر مسافر پيش از ظهر به وطنش برسد يا به جايى برسد كه مى خواهد ده روز در آن جا بماند چنانچه كارى كه روزه را باطل مى كند انجام نداده بايد آن روز را روزه بگيرد و اگر انجام داده روزه آن روز بر او واجب نيست.(60)

سؤال: آيا مسافرت عمدى در ماه رمضان به قصد افطار و فرار از روزه جائز است ؟

جواب: اشكال ندارد.(61)

سؤال: آيا مسافرى كه نماز شكسته مى خواند مى تواند نماز قضاى تمام بخواند و روزه قضا بگيرد.

جواب: روزه قضا در سفر صحيح نيست ولى نماز قضا را مى تواند تمام بخواند.(62)

روزه هايى كه مى توان در سفر گرفت

1. در سفر معصيت



سؤال: آيا در سفر معصيت كه نماز تمام است روزه را هم بايد بگيرد.

جواب: بلى بايد روزه بگيرد.(63)

2. دائم السفر



3. سه روز روزه كسى كه بدل از قربانى بايد در حج بجا آورد

(شخصى كه در حج قدرت قربانى كردن نداشته باشد بايد عوض آن قربانى سه روز در حج و هفت روز بعد از بازگشت به وطن روزه بگيرد كه به اين روزه ها روزه بدل از قربانى مى گويند).(64)

4. روزه اى كه نذر كرده در سفر بجا آورد و يا روز معينى را نذر كرده چه اينكه مسافر باشد يا نباشد ولى روزه بگيرد و همان روز را مسافرت كند.(65)



خوردن و آشاميدن به شكلهاى زير موجب بطلان روزه است :

1. غذايى در دهان اوست كه متوجه مى شود اذان صبح شده و عمداً لقمه را فرو ببرد.

2. چيزى كه لاى دندان مانده و عمداً فرو ببرد.

3. به خاطر تشنگى زياد ناچار شود براى نجات خود مقدارى آب بنوشد.

4. مسواك را از دهان بيرون آورد و دوباره به دهان ببرد و رطوبت آن را فرو ببرد.

5. آمپولى تزريق كند كه به جاى غذا بكار برده مى شود.

6. تزريق خون براى روزه دار اشكال دارد و اگر ناچار شود مى تواند روزه را بگيرد و قضاى آن را هم بگيرد.(66)

7. جويدن آدامس همراه با ذوب شدن تدريجى اجزاى آن جايز نيست و مبطل روزه است.(67)

روزه و ضرورتها

الف) روزه در ايام امتحانات



سؤال: اگر دانش آموز امتحانات آخر سالش مصادف با ماه مبارك و تابستان شود و نتواند هم درس بخواند و هم روزه بگيرد آيا مى تواند براى اين كه زحمت يك سالش به هدر نرود در چند روز از ايام ماه رمضان روزه خود را افطار كند ؟

جواب: بايد روزه بگيرد و تا زمانى كه در حرج واقع نشود نمى تواند افطار كند، بلى مى تواند مسافرت كند و در سفر افطار نمايد و بعد از برگشتن در آن روز لازم نيست امساك كند.(68)

ب) روزه در هنگام باردارى



سؤال: آيا بر زن حامله در مدت حاملگى بخصوص ماههاى اول، روزه واجب است.

جواب: روزه بر او واجب است مگراينكه براى او يا حمل اش ضرر داشته باشد.(69)

ج) روزه و ضعف بنيه



مسأله: انسان نمى تواند براى ضعف روزه را بخورد ولى اگر ضعف او بقدرى است كه معمولاً نمى شود آن را تحمل كرد خوردن روزه اشكال ندارد.(70)

مسأله: اگر مريض پيش از ظهر ماه رمضان خوب شود(71) و از اذان صبح تا آن وقت كارى كه روزه را باطل مى كند انجام نداده باشد نيت روزه كند و چنانچه بعد از ظهر بهبودى يابد، روزه آن روز بر او واجب نيست.

مسأله: كسى كه بيمارى تشنگى دارد در صورتى كه نمى تواند تشنگى را تحمل كند يا تحمّل تشنگى برايش دشوار است، روزه بر او واجب نيست و بايد براى هر روز يك مد طعام به فقير بدهد و اگر بعد از رمضان توانايى روزه گرفتن را دارد بايد به احتياط واجب قضا كند.(72)

مسأله: زنى كه زايمانش نزديك است در صورتى كه روزه براى خودش يا حملش ضرر دارد بايد براى هر روز يك مد طعام به فقير بدهد.(73) و زنى كه بچه شير مى دهد و روزه گرفتن براى خودش يا كودك اش زيان بار است براى هر روز بايد يك مد طعام به فقير بدهد.(74) و قضاى روزه را بعد از ماه رمضان انجام دهد.

احكام روزه افراد تازه بالغ



مسئله: دختران پس از تمام شدن نه سال قمرى بالغ مى شوند. ولى اگر نتوانند بعضى از وظايف را مانند روزه بر اثر ضعف انجام دهند از آنها ساقط مى شود وبه جاى آن براى هر روز يك مد طعام (تقريباً 750 گرم گندم يا مانند آن) به فقير بدهند.(75)

سؤال: دخترى كه به حد بلوغ رسيده است به واسطه ضعف بنيه نمى تواند روزه بگيرد و بعد از ماه رمضان هم تا سال ديگر نمى تواند قضا نمايد، حكمش چيست ؟

جواب: قضاى روزه ها بر عهده اوست هر وقت توانست بگيرد و براى تأخير هر روز تا ماه رمضان بعد بايد يك مد طعام به فقير بدهد.(76)

سؤال: دخترانى كه تازه به سن تكليف رسيده اند و روزه گرفتن براى آنها مشكل است چه وظيفه اى دارند؟

جواب: اگر روزه گرفتن براى ايشان ضرر دارد يا تحمل آن براى ايشان با مشقت زياد باشد افطار براى آنها جائز است.(77)

آيت اللَّه صافى و فاضل و خامنه اى:



مجرد ضعف و عدم قدرت افراد تازه بالغ بر روزه گرفتن موجب سقوط قضاى روزه نمى شود، بلكه قضاى روزه هاى ماه رمضان كه از آنها فوت شده بر آنها واجب است.(78)

سؤال: وظيفه خانمى كه سال اول تكليف روزه اش را خورده است چيست ؟

جواب: كفاره ندارد خواه جاهل مقصر بوده يا قاصر ولى اگر عمداً و عالماً روزه نگرفته كفاره دارد و در تمام صور مسئله قضا لازم است.(79)

كفاره مبطلات روزه



مبطلات روزه از نظر كفاره چند قسم است ؟

1. كفاره ندارد مانند: قى كردن و بقا بر جنابت غير عمدى (80)

2. يك كفاره دارد مانند: خوردن و آشاميدن(81)

3. كفاره جمع دارد مانند: كسى كه روزه را با چيز حرام باطل نمايد مانند خوردن شراب يا انجام عمل حرامى چون زنا و نسبت دروغ به خدا و پيامبر و ائمه.(82)

مصرف كفاره



كفاره بايد صرف غذا براى فقرا شود.و دادن پول كفاره به فقير كافى نيست مگر آنكه فقير مورد اطمينان باشد، و بداند كه او پول كفاره را صرف طعام مى كند.(83)

سؤال: آيا پول كفاره روزه را مى توان به فقير داد ؟

جواب:مى توان پول آنرا به فقير مورد اطمينان بدهد و او را وكيل كند كه از طرف او نان بخرد و مصرف كند.(84)

سؤال: آيا در كفاره مى توان به جاى نان برنج به فقير داد؟

جواب: بلى(85)

سؤال: آيا دادن كفّاره به واجب النفقه جايز است ؟

جواب: احتياط آن است كه كفاره را مطلقاً به واجب النفقه ندهد.(86)

سؤال: آيا ده مد طعام كه به عنوان كفاره روزه به فقير پرداخت مى شود، گوشت هم كفايت مى كند؟

جواب: به تنهايى اشكال دارد.(87)

مسأله: پرداختن پول در كفاره كافى نيست بلكه بايد غذا و يا لباس به مستحق داده شود مگر آنكه مستحق مورد اطمينان باشد و او را وكيل كند كه با آن پول طعام يا لباس بخرد و مصرف كند.(88)

مسأله: وقت كفاره موسع است و تا پايان زندگى ادامه دارد و تأخير آن تا حدى كه سهل انگارى نباشد جايز است.(89)

مسأله: انسان نبايد در به جا آوردن كفاره كوتاهى كند ولى لازم نيست فوراً آن را انجام دهد.(90)

اگر كفاره بر انسان واجب شود و چند سال آن را به جا نياورد چيزى بر آن اضافه نمى شود.(91)

كسى كه براى او ممكن نيست روزه بگيرد و نيز ممكن نيست اطعام دهد بايد استغفار كند، اگر چه يك مرتبه بگويد استغفراللَّه.(92)

احكام شب ميلاد



سؤال: آيا مى توان در ولادت امامان معصوم عليهم السلام در مسجد نوار آهنگ مذهبى غيرحرام گذاشت ؟

جواب: آيت اللَّه مكارم، گذاشتن آهنگ مذهبى در مساجد و حسينيه ها مناسب نيست. از آن اجتناب كنيد.(93)

سؤال: آيا پخش موسيقى شاد به مناسبت ميلاد ائمه معصومين عليهم السلام در مسجد اشكال دارد ؟

آيت اللَّه خامنه اى: مسجد جايگاه خاصى دارد و حتى اگر موسيقى غير مطرب باشد حرام است.(94)

سؤال: دست زدن همراه با مداحى در مجالس شادى ائمه و روزهاى تولد آنها از نظر شرعى چه حكمى دارد ؟

آيت اللَّه مكارم و آيت اللَّه فاضل لنكرانى: دست زدن اگر با امور حرام مقرون نباشد حرام نيست. ولى در مساجد و حسينيه ها از آن پرهيز كنيد.(95)

اعتكاف در ماه رمضان



اعتكاف عبارت است از ماندن در مسجد و درنگ در آن به قصد اينكه با آن بندگى خدا نمايد.

در هر زمانى كه روزه گرفتن صحيح باشد اعتكاف هم صحيح است و با فضيلت ترين آن ماه رمضان است و برترين ايام ماه رمضان، دهه آخر آن است.(96)

اعتكاف بايد كمتر از سه روز و شبهاى ما بين آن نباشد اما بيشتر از آن مانعى ندارد و محدود به حد معينى نيست [اگر چه روز آخر واجب است. لذا بعد از دو روز]، سومين روز آن واجب است، و اگر پنج روز اعتكاف كند روز ششم واجب است و اگر هشت روز اعتكاف كند روز نهم واجب است به احتياط. و مسأله كفاره اعتكاف مانند كفاره ماه رمضان است.(97)

بر كسى كه اعتكاف مى كند چند چيز حرام است:

1. لذت هاى زناشوئى؛

2. بوئيدن بوى خوش و رياحين براى لذت بردن؛

3. خريد و فروش بنابر احتياط واجب؛

4. مجادله و نزاع دراموردنيوى يا دينى اگر به خاطر غلبه كردن بر طرف مقابل و اظهار فضيلت باشد.

احكام قرآن



مسأله: اگر غلط خواندن قرآن موجب تغيير معنا شود و آن معناى غلط را بخواند و نسبت به خدا و رسول دهد حرام است و موجب بطلان روزه مى شود.(98)

سؤال: كسى كه علاقه زيادى به خواندن قرآن دارد ولى نمى تواند آن را كاملاً صحيح بخواند و سعى در تصحيح آن مى كند، آيا قرآن خواندن او بهتر است يا ترك آن؟

جواب: بهتر است بخواند و سعى در تصحيح آن نيز بكند.(99)

سؤال: در صورتى كه پدر به فرزند بگويد راضى نيستم در جلسه قرآن شركت كنى آيا اطاعت پدر لازم است ؟

جواب: اطاعت از او در اين مورد لازم نيست ولى سعى كنيد باز هم رضايت او را جلب كنيد.(100)

سؤال: اگر به صورت غير عمد قرآن از دست انسان به زمين بيفتد وظيفه او چيست؟ و آيا كفاره لازم است؟

جواب: كفاره ندارد ولى فوراً بردارد و احترام كند.(101)

مسأله: مس نمودن خط قرآن يعنى رساندن جايى از بدن به خط قرآن براى كسى كه وضو ندارد، حرام است ولى اگر قرآن را به زبان فارسى يا به زبان ديگرى ترجمه كنند، مس آن اشكالى ندارد.(102)

احكام دعا



مسأله: واجب است دعاهاى واجب به عربى خوانده شوند و در دعاهاى غير واجب جايز است به زبان فارسى و يا ساير زبان ها خوانده شوند.(103)

مسأله: جايز نيست ذكرهاى مخصوص نماز به غير عربى خوانده شود.(104)

مسأله: جايز است دعا در قنوت به فارسى و زبانهاى ديگر.(105)

سؤال: تكرار قسمتى از دعاها چه حكمى دارد ؟

جواب: تكرار اشكالى ندارد ولى در دعاهاى مأثور اگر بخواهد به قصد ورود بخواند بايد به همان نحو كه وارد شده است بخواند.(106)

مسأله: دعاهاى رمضان را خوب است همه بخوانند نه اينكه شخصى بخواند و بقيه گوش كنند و يا در پايان فرازهاى دعا آمين بگويند.

سؤال: دعاهاى مخصوص روزهاى ماه مبارك رمضان در صورت شك در روزهايشان چه حكمى دارد ؟

جواب: اگر قرائت آن ها به قصد رجا و مطلوبيت باشد اشكال ندارد.(107)

رؤيت هلال

راههاى ثابت شدن اول ماه



1. خود انسان ماه راببيند؛ 2. عده اى كه از گفته آنان يقين حاصل مى شود بگويند ماه را ديده ايم؛ 3. دو مرد عادل بگويند كه در شب ماه را ديده ايم؛ 4. سى روز از اول رمضان بگذرد اول شوال ثابت مى شود؛ 5. حاكم شرع حكم كند اول ماه است.(108)

مسأله: اول ماه با پيشگويى منجمين ثابت نمى شود ولى اگر انسان از گفته آنان يقين پيدا كند بايد به آن عمل نمايد.(109)

سؤال: آيا با محاسبات منجمان مخصوصاً در حال حاضر كه امكانات دقيقى در اختيار دارند، اول ماه ثابت مى شود؟

جواب: هر كس از گفته هاى آنان يقين و اطمينان پيداكند بايد عمل نمايد.(110)

روزى را كه انسان نمى داند آخر رمضان است يا اول شوال بايد روزه بگيرد ولى اگر پيش از مغرب بفهمد كه اول شوال است بايد افطار كند.(111)

مسأله: اگر حاكم شرع حكم كند كه اول ماه است كسى هم كه از او تقليد نمى كند نيز بايد به حكم او عمل كند ولى كسى كه مى داند حاكم شرع اشتباه كرده است نمى تواند به حكم او عمل كند.(112)

روزه عيد فطر



سؤال: كسى كه از روى بى اطلاعى در روز عيد فطر روزه بگيرد چه حكمى دارد ؟

جواب :در روز عيد فطر روزه گرفتن حرام و باطل است و همين كه متوجه شده عيد است. بايد افطار نمايد و اگر بعد از مغرب متوجه شود اشكال ندارد.(113)

زكات فطره



مسأله: پس از پايان ماه مبارك رمضان يعنى درشب عيد فطر افرادى كه داراى شرايط لازم باشند بايد زكات فطره بدهند و مقدار زكات هر نفرى 3 كيلو گرم گندم يا جو يا خرما يا برنج و.... است.

مسأله: وقت وجوب زكات فطره شب عيد فطر است و وقت پرداخت آن از شب عيد تا ظهر روز عيد است.(114)

مسأله: اگر فطره را كنار بگذارد نمى تواند آن را براى خودش بردارد و مالى ديگر را براى فطره بگذارد.(115)

مسأله: ميزان در قيمت فطره قيمت زمانى است كه مى خواهد بپردازد نه زمانى كه واجب شد. و همچنين ميزان قيمت مكانى است كه مى خواهد بپردازد نه مكانى كه زكات فطره بر او واجب شده است.(116)

مسأله: فقيرى كه فطره به او مى دهند واجب نيست عادل باشد ولى احتياط واجب آن است كه به كسى كه آشكارا معصيت كبيره مى كند مثل اين كه نماز نمى خواند فطره ندهند.(117)

فطريه ميهمان



مسأله: اگر ميهمان پيش از غروب شب عيد فطر با رضايت ميزبان بر صاحب خانه وارد شود و نان خور ميزبان محسوب شود فطريه او بر صاحب خانه واجب مى شود.(118)

پاورقي



1) تحريرالوسيله، ج 1، ص 278؛ توضيح المسائل مراجع، ج 1، ص 914، م 1550.

2) توضيح المسائل مراجع، ج 1، ص 915، م 1551.

3) توضيح المسائل مراجع، ج 1، م 1559؛ عروة الوثقى، ج 2، فى شرائط وجوب الصوم، فصل 10؛ تحرير الوسيله، ج 1، ص 535.

4) توضيح المسائل مراجع، ج 1، ص 924، م 1570.

5) تحرير الوسيله، ج 1 ص 278؛ توضيح المسائل امام، م 1550.

6) پرسش ها و پاسخ ها، ج 9، س 149، ص 377، نهاد نمايندگى مقام معظم رهبرى در دانشگاهها.

7) توضيح المسائل مراجع، ج 1، م 1673.

8) همان، م 1728.

9) تحرير الوسيله، ج 1، ص 293، م 1.

10) توضيح المسائل مراجع، ج 1، م 1743.

11) آيت اللَّه خامنه اى، اجوبة الاستفتائات، ص 157، س 748 و 754.

12) پرسشها و پاسخها، نهاد نمايندگى مقام معظم رهبرى در دانشگاهها، ص 373، س 138.

13) همان، ص 139.

14) استفتائات امام خمينى قدس سره، ج 1، ص 333، س 88.

15) توضيح المسائل مراجع، ج 1، ص 930، م 1583.

16) اجوبة الاستفتانات، آيت اللَّه خامنه اى، ص 160، س 768.

17) همان، ص 160، س 766.

18) استفتائات، آيت اللَّه مكارم، ج 2، ص 148، س 424.

19) استفتائات، آيت اللَّه مكارم، ج 2، ص 148، ص 423.

20) استفتائات امام خمينى قدس سره، ج 1، ص 320، س 50.

21) توضيح المسائل مراجع، ج 1، م 1728.

22) توضيح المسائل مراجع،م 417، استفتائات امام خمينى قدس سره، ج 1، س 417.

23) همان، ج 1، ص 918، م 1558.

24) همان.

25) همان.

26) توضيح المسائل مراجع، ج 1، ص 927.

27) اجوبة الاستفتائات، آيت اللَّه خامنه اى، ص 160، س 767.

28) همان، م 1579.

29) تحريرالوسيله، فيما يجب الامساك، م 7؛ توضيح المسائل مراجع، ج 1، م 1580؛ استفتائات جديد،آيت اللَّه مكارم، ج 1، ص 307، س 11.

30) توضيح المسائل مراجع، ج 1، م 1582؛ تحرير الوسيله، ج 1، كتاب الصوم، م 17.

31) استفتائات امام خمينى قدس سره، ج 1، ص 307، س 11.

32) توضيح المسائل مراجع، م 1657؛ استفتائات جديد، آيت اللَّه مكارم، ج 2، س 427.

33) توضيح المسائل مراجع، م 1750.

34) استفتائات جديد، ج 2، ص 148، س 427.

35) توضيح المسائل مراجع، ج 1، ص 961؛ تحريرالوسيله،ج 1، ص 288، م 1.

36) پرسش ها و پاسخ هاى برگزيده، نهاد مقام معظم رهبرى در دانشگاهها، ج 9، س 136؛ اجوبة الاستفتائات، ص 158، س 759.

37) استفتائات امام خمينى قدس سره، ج 1، ص 306، س 9؛ استفتائات جديد، آيت اللَّه مكارم، ج 1، ص 284، ص 87.

38) استفتائات امام خمينى قدس سره، ج 1، ص 307؛ استفتائات جديد، آيت اللَّه مكارم، ج 1، ص 87، س 286.

39) استفتائات امام خمينى قدس سره، ج 1، ص 306، س 7 و 6؛ جامع المسائل، آيت اللَّه فاضل، ج 1، ص 149، س 550 و س 552؛ استفتائات جديد، آيت اللَّه مكارم، ج 1، ص 87، س 285.

40) اجوبة الاستفتائات، آيت اللَّه خامنه اى، س 762، ص 159.

41) جامع المسائل، آيت اللَّه فاضل، ج 2، ص 164، س 440.

42) همان، ص 159، س 763.

43) جامع المسائل، آيت اللَّه فاضل، ج 1، ص 150، س 553.

44) توضيح المسائل مراجع، م 1570.

45) جامع المسائل، آيت اللَّه فاضل، ج 1، ص 147، س 537.

46) استفتائات جديد، آيت اللَّه مكارم، ج 2، ص 147، س 421.

47) پرسش ها و پاسخ ها، ج 9، ص 369، س 127.

48) پرسش ها و پاسخ هاى برگزيده نهاد نمايندگى مقام معظم رهبرى در دانشگاهها، ج 9، س 128، ص 370.

49) تحرير الوسيله، ج 1، فصل روزه، م 5.

50) توضيح المسائل مراجع، م 1619.

51) همان، م 1621؛ تحرير الوسيله، ج 1، بقا بر جنابت.

52) همان، م 1625.

53) همان، م 1622.

54) توضيح المسائل مراجع، ج 1، ص 950،م 1632 و مسأله 1633.

55) پرسشها و پاسخهاى برگزيده، نهاد رهبرى در دانشگاهها، ص 133 و 371.

56) تحرير الوسيله، م 18، فيما يجب الامساك عنه، توضيح المسائل مراجع، ج 1، ص 959، م 1653.

57) توضيح المسائل مراجع، ج 1، ص 952، م 1636.

58) همان، م 1720.

59) توضيح المسائل مراجع، ج 1، م 1721.

60) همان، م 1722.

61) اجوبة الاستفتائات، ص 154 و 742.

62) جامع المسائل فاضل، ج 1، ص 154، م 571.

63) همان، م 575.

64) تحرير الوسيله، ج 1، ص 294، م 1.

65) توضيح المسائل مراجع، ج 1، م 1717.

66) جامع المسائل فاضل، ج 2، ص 165، م 442.

67) وسيلة النجاة، ج 1، ص 308؛ منهاج الصالحين، ج 1،ص 325، م 1003.

68) استفتائات امام خمينى قدس سره، ج 1، ص 320 و 52، استفتائات جديد، ج 2، ص 151.

69) استفتائات امام خمينى قدس سره، ج 1، ص 326.

70) توضيح المسائل مراجع، م 1583.

71) صافى، تبريزى، وحيد: روزه آن روز بر او واجب نيست. (ره توشه رمضان 83).

72) توضيح المسائل مراجع، م 1727.

73) همان، م 1728.

74) همان، م 2917.

75) استفتائات جديد مكارم، ج 1، ص 85 و 276، ج 2، ص 439 و توضيح المسائل بهجت، م 1362.

76) استفتائات امام خمينى قدس سره، ج 1، ص 333.

77) اجوبة الاستفتائات، س 734.

78) اجوبة الاستفتائات، ج 1، س 739.

79) استفتائات جديد مكارم، ج 1، ص 89 و ص 297.

80) تحرير الوسيله، ج 1، القول فيما يترتب على الافطار، م 1، توضيح المسائل مراجع، ج 1، م 1660.

81) توضيح المسائل مراجع، م 1658.

82) همان، م 1667.

83) تحرير الوسيله، ج 2، ص 132، م 20.

84) جامع المسائل، ج 1، ص 159 و س 596، س 600.

85) جامع المسائل فاضل، ج 1، م 630.

86) استفتائات جديد، ج 1، ص 89، س 296.

87) استفتائات مكارم، ج 2، ص 151، س 435.

88) تحريرالوسيله، ج 2، ص 132، م 20.

89) تحريرالوسيله، ج 2، ص 133، م 23.

90) توضيح المسائل مراجع، ج 1، م 1684.

91) همان، م 1685.

92) همان، م 1660.

93) جامع المسائل، ج 1، ص 486، س 1736.

94) اجوبة الاستفتائات، ج 1، ص 122، س 410.

95) استفتائات جديد مكارم، ج 1، ص 149؛ جامع المسائل، ج 1، ص 95، س 307.

96) تحريرالوسيله، ج 1، القول فى الاعتكاف، جامع المسائل، ج 2، ص 170، س 463.

97) تحريرالوسيله، ج 1، القول فى الاعتكاف، م 3.

98) استفتائات، ج 1، ص 309، م 8، جامع المسائل فاضل، ج 2، سؤال 389.

99) استفتائات جديد مكارم، ج 1، س 1704، جامع المسائل فاضل، ج 2،سؤال 389.

100) استفتائات جديد مكارم، ج 1، ص 495، س 1608.

101) همان، ج 1، س 1710.

102) توضيح المسائل مراجع، ج 1، م 317.

103) يجب العربية فى الادعيه بالقدر الواجب و فيما زاد عليه يجوز الدعاء بالفارسية و نحوها، عروةالوثقى، ج 1، ص 309.

104) الاذكار المخصوصه لا يجوز اتيانها بغير العربى، همان، ص 544، م 3.

105) عروة الوثقى، ج 1، ص 544، م 1.

106) استفتائات امام خمينى قدس سره، ج 3، ص 619، س 157.

107) اجوبة الاستفتائات، ص 172، س 831.

108) توضيح المسائل مراجع، ج 1، م 1730.

109) همان، م 1732.

110) جامع المسائل فاضل، ج 1، ص 16، س 607.

111) توضيح المسائل مراجع، ج 1، م 1737.

112) همان، م 1731.

113) توضيح المسائل مراجع، ج 1، ص 1001،م 1739، پرسش ها و پاسخ ها ى برگزيده، ج 9، ص 378، س 154.

114) توضيح المسائل مراجع، م 1991 و 2029، تحرير الوسيله، ج 1، ص 348.

115) توضيح المسائل مراجع، ج 1، م 2032.

116) عروة الوثقى، ج 2، فى زكات الفطر، فصل 3، م 5.

117) توضيح المسائل مراجع، م 2007.

118) همان، ج 2، ص 173، م 1990، عروةالوثقى، ج 2، ص 355.