بازگشت

دورنمايى از حقوق خانواده


حقوقى كه زن و شوهر نسبت به يكديگر دارند در قرآن مجيد و روايات به طور مفصل ذكر شده,و در اين زمينه چيزى فروگذار نشده است.

انسان وقتى اين حقوق متقابل را مطالعه مى كند, آن را از معجزات فرهنگ پاك اسلام مى بيند.

در هيچ مكتب و مدرسه اى بدين صورت به حقوق زن و شوهر اشاره نشده, و هيچ مكتبى هم توان ارائه ى بهتر از آن را تا قيامت ندارد.

قسمتى از اين حقوق متقابل واجب,و قسمتى هم مستحب است,ترك حقوق واجب بدون گذشت طرف مقابل موجب عذاب, و ترك مستحب باعث كم شدن شيرينى زندگى است.1

ابتدا براى تبرك متوسل به چند آيه قرآن در رابطه با اين مسئله مى شوم,سپس به ذكر روايات مى پردازم. ((وعاشروهن بالمعروف2 با همسران خود خوشرفتارى كنيد.

((ولهن مثل الذى عليهن بالمعروف3 و مانند همان حقوقى كه مردان بر زنان دارند, زنان به نحو معروف بر مردان دارند)).

((قد علمنا ما فرضنا عليهم فى إزواجهم4 ما هر آنچه را در رابطه با زنان شان بر آن واجب كرده ايم, مى دانيم)).

اسحاق بن عمار مى گويد:به حضرت صادق (ع) گفتم: ((ما حق المراه على زوجها الذى اذا فعله كان محسنا, قال: يشبعها و يكسوها و ان جهلت غفر لها و قال ابو عبد الله (ع) :كانت امراه عند ابى (ع) توذيه فيغفر لها5 حق زن بر شوهر چيست كه وقتى آن را ادا كند مردى محسن و نيكوكار است؟ فرمود: او را با غذاى مطلوب سير كند, و لباسش را تإمين كند و چون كارى جاهلانه از او سر زد وى را ببخشد, و حضرت فرمود: پدرم زنى داشت آزار دهنده ولى آن حضرت او را مى بخشيد)).

امام ششم (ع) فرمود: رسول خدا(ص) فرمودند: ((اوصانى جبرئيل (ع) بالمراه حتى ظننت انه لا ينبغى طلا قها الا من فاحشه مبينه6 چندان امين وحى نسبت به زن سفارش كرد, كه گمان كردم طلاق او جز با ارتكاب زنا جايز نيست)).

و نيز آن حضرت فرمود: ((رحم الله عبدا احسن فيما بينه و بين زوجته فان الله عز و جل قد ملكه ناصيتها و جعله القيم عليها7 رحمت خدا بر كسى كه تمام برنامه هاى بين خود و همسرش را نيكو انجام دهد, چه خداوند اختيار زن را به مرد داده, و شوهر را سرپرست او نموده)).

رسول حق (ص) فرمود: ((ملعون ملعون من ضيع من يعول8 كسى كه حقوق عائله خود را ضايع كند از رحمت خدا دور است)).

و نيز آن حضرت فرمود: ((خيركم خيركم لاهله و انا خيركم لاهلى9 بهترين شما كسى است كه براى خانوده اش بهتر باشد, و من براى خانوده ام از تمام شما بهترم)).

و نيز فرمود: ((عيال الرجل اسرائه و احب العباد الى الله عز و جل احسنهم صنعا الى اسرائه10 عائله شخص در قيد اويند, محبوب ترين بندگان نزد خداى عزوجل كسى است كه با افراد در قيدش بهتر رفتار كند)).



حقوق زن بر شوهر

1 ـ تهيه لوازم زندگى

رسول حق (ص) فرمود: ((فعليكم رزقهن و كسوتهن بالمعروف11 خوراك و پوشاك زنان به نحو معروف بر شما واجب است)).

امام سجاد(ع) فرمود: ((لئن ادخل السوق و معى درهم ابتاع به لحما لعيالى و قد قرموا اليه احب الى من ان اعتق نسمه12 وارد شدن به بازار و خريد يك درهم گوشت براى عائله ام كه آن را هوس كرده اند, براى محبوب تر از بنده آزاد كردن است)).

امام ششم (ع) فرمود: ((من سعاده الرجل ان يكون القيم على عياله13 سرپرستى زن و بچه و رسيدگى به امور آنان از خوشبختى مرد است)).



2 ـ مباشرت

از امام هشتم (ع) پرسيدند: شخصى زن جوانى دارد, به خاطر مصيبتى كه بر مرد وارد شده چند ماه و شايد يك سال است با او نزديكى نكرده, البته نيت آزار زن را نداشته, عذرش مصيبت زدگى بوده, آيا اين مرد گناهكار است؟ فرمود: آرى پس از چهار ماه معصيت كار است.

ابوذر از رسول خدا (ص) پرسيد: آميزش مرد با همسرش در عين اينكه لذت دارد, ثواب هم دارد؟

فرمود: آرى, آيا اگر از راه نامشروع كام دل بجويى حرام نيست؟ عرضه داشت چرا, فرمود: پس حلالش هم ثواب دارد!

در معارف الهيه آمده, مستحب است مرد هر چهار شب يك شب جهت آميزش در كنار همسرش باشد.



3 ـ گشايش در زندگى

رسول حق (ص) فرمود:

كسى كه به بازار مى رود و براى عيالش تحفه مى خرد, مانند كسى است كه در خانه مستمندان صدقه مى برد, او بايد تحفه خريده شده را وقتى به خانه برد ابتدا به دخترانش بدهد, زيرا هر كس دخترش را خوشحال كند چنان است كه بنده اى از نسل اسماعيل آزاد كرده,و هر كس ديده پسرش را با بردن تحفه روشن كند, گويا از ترس خدا اشك ريخته, و كسى كه از ترس خدا گريه كند حضرت حق او را وارد بهشت هاى پرنعمت كند.

موسى بن جعفر (ع) فرمود: ((عيال الرجل اسرائه فمن انعم الله عليه نعمه فليوسع على اسرائه فان لم يفعل اوشك ان تزول تلك النعمه14 عائله مرد در اختيار و قيد اويند, خداوند به هر كس نعمت داده بر عائله خود گشايش دهد, و گر نه ممكن است آن نعمت از او سلب شود)).

عن النبى (ص) ((نهى ان يشبع الرجل و يجيع اهله15 رسول خدا از اينكه مرد سير باشد و همسرش گرسنه نهى فرمود)).

امام ششم (ع) فرمود: ((ان المرء يحتاج فى منزله و عياله الى ثلاث خلال يتكلفها و ان لم يكن فى طبعه ذلك معاشره جميله و سعه بتقدير و غيره بتحصن16 مرد بايد در برنامه ى خانه و خانواده سه چيز را بر خود تحميل كند, هر چند خلاف ميلش باشد: خوش رفتارى, توسعه در معاش بدون اسراف و غيرت ناموسى)).

امام چهارم (ع) فرمود: ((ان ارضاكم عند الله اسبغكم على عياله17 هر كه بر خانواده اش بيشتر توسعه دهد, حضرت حق از او خوشنودتر است)).

رسول حق (ص) فرمود: ((اذا انفق المسلم على اهله نفقه, و هو يحتسبها, كانت له صدقه18 آنچه را مسلمان به خاطر خدا براى همسرش مى خرد ثواب صدقه دارد)).



4 ـ احترام به زن

رسول حق (ص) فرمود: ((من اتخذ زوجه فليكرمها19 كسى كه زن مى گيرد, بايد او را احترام كند)).

و فرمود: ((ايما رجل ضرب امراته فوق ثلا ث اقامه الله يوم القيامه على رءوس الخلا ئق فيفضحه فضيحه ينظر اليه الاولون و الآخرون20 هر كس همسرش را بيش از سه مشت بزند, خداوند در قيامت در برابر اولين و آخرين رسوايش كند)).

رسول حق (ص) فرمود: ((ا يضرب احدكم المراه ثم يظل معانقها21 آيا روز,زن را به باد كتك مى گيريد, و شب او را به آغوش مى خوانيد؟!))

اميرالمومنين(ع) فرمود: ((انهن امانه الله فلا تضاروهن و لا تعضلوهن22 زنان در دست شما امانت هستند, بر آنان سخت نگيريد, و بلاتكليف شان مگذاريد)).

حولا از رسول حق پرسيد: زن را بر مرد چه حقى است؟

فرمود:برادرم جبرئيل آنقدر سفارش زنها را كرد, كه تصور كردم مرد حق ندارد اف به او بگويد.

گفت:محمد (ص) درباره ى زنان از خدا بترسيد, اينان رنج و سختى زندگى را تحمل مى كنند, به مقتضاى دستور حق و نص قرآن و سنت و شريعت محمدى بر شما حلال شده اند, در برابر اين كه تن در اختيار لذت هاى شما مى نهند و فرزندانتان را در اندرون خود حمل مى كنند, تا آنجا كه به وقت زاييدن دچار دردهاى خطرناك مى شوند, حقوق واجبى بر عهده ى شما دارند, با آنان مهربان باشيد, آنان را دلخوش داريد, تا با شما بسازند, از آنان اظهار كراهت و ملال نكنيد در آنچه به عنوان مهر به آنان داده ايد طمع نورزيد, و چيزى از آن را به زور استرداد ننماييد.



5 ـ آراسته و پاكيزه بودن

همانطور كه مرد, زن خود را دوست دارد زيبا, خوش لباس, معطر ببيند, زن هم از مرد خود همين توقع را دارد, نظافت, پاكى,حمام,مسواك,سر شستن, شانه زدن,ناخن گرفتن,عطر زدن,لباس منظم و پاكيزه پوشيدن و ساير زينت هاى حلال بر اندام مرد, زن را خوشدل و راضى مى كند, و به عفت و پاكدامنى او مى افزايد, و از چشم دوختن به ديگران و در خيال گرفتن غير شوهر حفظ مى كند.

حسن بن جهم مى گويد: امام هفتم(ع) را خضاب كرده ديدم, عرضه داشتم قربانت شوم خضاب كرده اى؟فرمود: آرى,آمادگى و خودآرائى مرد موجب افزايش عفت زن است, زنانى كه ترك عفت كردند به اين خاطر بود كه شوهر خود را آرايش كرده نديدند, سپس از من پرسيد, تو دوست دارى همسرت را آشفته و درهم و برهم ببينى؟

حضرت رضا(ع) از پدران بزرگوارش روايت مى كند: ((ان نسإ بنى اسرائيل خرجن من العفاف الى الفجور ما اخرجهن الا قله تهيئه ازواجهن و قال انها تشتهى منك مثل الذى تشتهى منها23 زنان بنى اسرائيل از عفت و پاكى دست كشيدند, و اين مسئله هيچ علتى نداشت جز اينكه شوهران آنها خود را نمىآراستند, سپس فرمود: زن هم از مرد همان انتظارى را دارد كه مرد از او دارد)).



6 ـ خوش زبانى و مدارا

درشت گويى,بدزبانى,تندى,سخت گيرى طرف مقابل انسان را هر كه باشد وادار به عكس العمل مى كند.

حال و مقال وقتى خارج از حدود باشد, زن را دلگير, و روحيه او را كسل و در نتيجه فضاى زندگى به تلخى و سردى مى گرايد.

اميرالمومنين (ع) در اين زمينه به مردان, چنين دستور مى دهد: ((فداروهن على كل حال و احسنوا24 با آنان در همه حال مدارا كنيد, خوش زبان و نرم خو باشيد, و در تمام امور نيكى نمائيد, كه عكس العمل آنان با شما به همين صورت باشد)).



7 ـ رعايت اراده و اختيار خود را بنمايد

بعضى از مردان از آزادى خداداده, و اراده و اختيار خود چشم مى پوشند,و دربست در اختيار زنان خود قرار مى گيرند, و بعضى از زنان با تسخير اراده و اختيار شوهر, حاكميت بر زندگى را به دست مى گيرند, و مركب حيات رابه هر جا كه خاطرخواه آنهاست مى رانند.

اين نوع زندگى به طور اغلب به يك زندگى شيطانى تبديل شده, و موجى از گناه و معصيت, و اسراف و تبذير, و خواسته هاى نامشروع زندگى را پوشانده,و معنويت را فرارى داده, و خانه و خانواده را از اصول الهى و انسانى منحرف نموده است.

على (ع) فرمود: ((من اطاع امراته اكبه الله على وجهه فى النار قيل و ما تلك الطاعه قال تطلب منه الذهاب الى الحمامات و العرسات و العيدات و النياحات و الثياب الرقاق25 آن مردى كه دربست تسليم زن شود, خداوند او را با روى به آتش جهنم درافكند, پرسيدند, چگونه, فرمود:لباس بدن نما از مرد بخواهد و او بپذيرد!))



حقوق شوهر بر زن

قسمت عمده اى از استحكام پايه هاى زندگى, در گرو رعايت حق شوهر از جانب زن است.

در اين زمينه زن لازم است فقط و فقط حضرت حق و قيامت را لحاظ كند, و از دستور گيرى از ديگران نسبت به شوهرش, و قبول دخالت اطرافيان بپرهيزد.

چه بسا كه ديگران در فرمان ها و دستورات خود در خطا و اشتباه باشند, يا نسبت به جمال و جلال زندگى و امنيت زن و شوهر نظر سوئى داشته باشند, و چه بسا كه مايه ى دخالت ديگران در زندگى زن و شوهر جوان تازه عروسى كرده حسادت باشد.

نفوذ پذيرى و اثر گيرى زن زياد است, بنابراين به اين حالت طبيعى خود, و امكان اشتباه و حسادت ديگران توجه عميق داشته باشد, و در رعايت حق شوهر, كه رعايت حق ايمانى و اسلامى و انسانى است خدا را ملاحظه كند, و قيامت خود را در نظر بگيرد.

مرد دوست دارد زن, زن او باشد, حالات زن بودنش محفوظ باشد, از اينكه بالاخره زن است و زن آفريده شده دست بر ندارد, لطافت,ناز,طنازى,عشوه گرى خود را براى شوهر حفظ كند, مقلد ديگران, و قبول كننده ى دخالت اقوام نزديك و دور و همسايه و معاشر نباشد.

در هر صورت زن شوهر باشد, و بر محور خواسته هاى مشروع او زندگى كند, امور خانه را مطابق ميل شوهر اداره كند و براى فرزندانش مادر باشد.

بعضى از زنان زن بودن خود را فراموش مى كنند, ضمخت و خشن و تند و قهرمان مسلك مى گردند, كه اين حالات كام مرد را فوق العاده تلخ و او را از ازدواج و زندگى پشيمان و گاهى از عمر خود سير مى كند.

تمكين زن از شوهر به وقت نياز مرد, اطاعت او از همسر در تمام امور شرعى و اخلاقى, حق بيرون رفتن از خانه و مسافرت, منهاى حج واجب از حقوق واجبه شوهر بر عهده ى زن, و قسمتى هم مستحب است.



1 ـ اطاعت

حضرت باقر(ع) فرمود: ((جإت امراه الى النبى (ص) فقالت يا رسول الله ما حق الزوج على المراه فقال لها ان تطيعه و لا تعصيه26 زنى به محضر رسول حق آمد و گفت حق شوهر بر زن چيست؟ فرمود: اطاعت از شوهر و پرهيز از عصيان نسبت به او)).

رسول حق (ص) فرمود: ((اذا صلت المراه خمسها و صامت شهرها و حجت بيت ربها و اطاعت زوجها و عرفت حق على(ع) فلتدخل من اى ابواب الجنان شإت27 به هنگامى كه زن نماز واجب پنج وقت را بخواند, و روزه رمضان را بگيرد, و حج خود را انجام دهد, و از شوهرش فرمان ببرد, و حق على(ع) را كه امام واجب الاطاعه است بشناسد, از هر درى از هشت در بهشت كه مى خواهد به بهشت در آيد)).

به اين روايات بسيار مهم كه از رسول با كرامت اسلام (ص) رسيده توجه كنيد:

((ما من امراه صلت صلا تها و لزمت بيتها و اطاعت زوجها الا غفر الله لها ذنوبها ما قدمت و ما اخرت28 هر آن زنى كه نماز بگذارد, بدون نياز از خانه بيرون نرود, از شوهر اطاعت كند, خداوند گناهان گذشته و آينده اش را بيامرزد)).

به زنى به نام حولا فرمود:

به آن خدايى كه مرا به راستى مقام نبوت داده,مرد بر زن حق دارد, چون شوهر او را طلب كند اجابت نمايد, اگر دستورى دهد سر پيچى نكند, و با او ستيزه و مخالفت نكند.

و در گفتارى بسيار مهم فرمود: ((لا تودى المراه حق الله عز و جل حتى تودى حق زوجها29 زن تا حق شوهر را ادا نكند, حق خداوند را ادا نكرده!)).

بر اساس اين روايات, تنها اطاعت از شوهر ملاك نجات نيست, بلكه ايمان زن و عبادت او و اداى واجبات و ترك محرمات نيز دخالت قابل توجه در نجات او دارد, به اين معنا كه وقتى همه اين واقعيات در وجود زن جمع باشد عامل رستگارى و فلاح او در دنيا و آخرت است.



2 ـ تمكين

زن در غير مواردى كه از نظر شرع محدوديت دارد,واجب است نسبت به خواسته ى مرد, در مسئله ى كام گيرى تسليم باشد, حتى مستحب است در اين زمينه پيش قدم شده آمادگى خود را اعلام نمايد.

رسول حق (ص) فرمود: ((عليها ان تطيب باطيب طيبها و تلبس احسن ثيابها و تزين باحسن زينتها و تعرض نفسها عليه غدوه و عشيه و اكثر من ذلك حقوقه عليها30 بر زن لازم است از بهترين عطر استفاده كند, زيباترين لباسش را بپوشد, خود را به نيكوترين وجه آرايش دهد, و صبح و شب همچون طاووس خرامان خود را به شوهر عرضه نمايد, باز هم حقوق شوهر بيش از اينهاست)).

اگر زن به همين صورت به دستور رسول خدا(ص) عمل كند, شوهرش را براى خود حفظ كرده, و او را از چشم چرانى, و هوس نسبت به ديگران, يا رفتن دنبال اين و آن حتى به صورت مشروع باز داشته.

در رابطه با ميل مرد به زن و تمكين زن نسبت به شوهر, رسول خدا(ص) دستور عجيبى دارند, اين دستور را در پاسخ زنى كه از حق شوهر از حضرتش پرسيد فرمودند: ((لا تمنعه نفسها و ان كانت على ظهر قتب31 او را از كام گيرى منع نكند هر چند بالاى شتر باشد)).

كنايه از اينكه اين مسئله مهم است و عامل پابرجايى محبت شوهر و حفظ او از امور خارج از خانه)).

و باز آن حضرت فرمودند: ((للنسإ لا تطولن صلا تكن لتمنعن ازواجكن32 براى اينكه شوهر را به وقت نيازش از سر واكنيد نماز را كه بالاترين عبادت است طولانى نكنيد)).



3 ـ بيرون رفتن از خانه

از رسول خدا (ص) نقل شده است كه: رسول خدا(ص) از بيرون رفتن زنان از خانه بدون اجازه شوهر نهى كردند, و مى فرمودند: اگر زن بدون اجازه و رضاى شوهر از خانه خارج شود تمام ملائكه آسمان و هر جن و انسى كه بر او مى گذرد لعنتش مى كنند تا به خانه باز گردد!)).

امام صادق (ع) مى فرمايد:

مردى از انصار به مسافرت رفت و به همسرش تإكيد كرد تا من بر نگردم از خانه بيرون نرو, پدر آن زن در ايام سفر شوهرش بيمار شد, زن كسى را نزد رسول حق فرستاد, و اجازه ى عيادت خواست. فرمود: از شوهر اطاعت كن و در خانه بنشين, حال بيمار سنگين شد باز پيام داد ولى رسول اسلام همان جواب را داد, پدر از دنيا رفت, زن قاصدى نزد پيامبر فرستاد, كه براى نماز به جنازه پدر بروم حضرت همان جواب را داد, پدر را به خاك سپردند و زن در خانه ماند,پيامبر پيام دادند, اى زن خداوند بپاس اين فرمانبردارى از شوهرت, پدرت و تو را آمرزيد!



4 ـ پرهيز از آزار شوهر و تندخويى و بدزبانى

رسول اكرم (ص) در اين زمينه سخنرانى عجيبى دارند, اين سخنرانى را براى زنان ايراد فرمودند:

اى زنان در راه خدا صدقه دهيد گر چه از زيور و زينت خود, گر چه يك دانه خرما, چه اينكه بيشتر شما هيزم جهنم هستيد, لعنت مى كنيد, و نسبت به خدمات شوهر سپاسگزار نيستيد.

زنى عرضه داشت:مگر ما نيستيم كه مادرى مى كنيم, كودك را ماهها در شكم مى پرورانيم, به او شير مى دهيم, مگر ما اين دختران سرپرست خانه ها,و اين خواهران دلسوز برادرها از جنس ما نيستند؟ فرمود:چرا, باردار هستيد, فرزند مىآوريد, شير مى دهيد, مهربان وبا عاطفه ايد, اگر ناسازگارى با شوهر و آزار دادن به او نبود هيچ نمازگزارى به آتش قيامت نمى سوخت.

امام ششم (ع) فرمود:

نماز سه نفر قبول نيست خدمتكار گريخته تا وقتى دست به دست صاحبش بگذارد, زنى كه شب تا صبح شوهر از او ناراضى باشد, پيشوايى كه مردم او را نخواهند و او امامت كند

على بن جعفر از برادرش امام كاظم(ع) پرسيد: ((سالته عن المراه المغاضبه زوجها هل لها صلا ه او ما حالها قال لا تزال عاصيه حتى يرضى عنها33 زنى كه با سوء خلق, بدزبانى, درشت گويى, مردش را خشمگين كند نماز و حالش نزد خدا چگونه است؟ فرمود: در معصيت بسر مى برد تا وقتى كه شوهر راضى شود)).

رسول خدا(ص) از زنان مى خواهد بيش از قدرت و توانايى مرد بر مرد تحميل نكنند, شكوه او را نزد احدى چه خويش و چه بيگانه نبرند.

امام ششم فرمود: ((ملعونه ملعونه امراه توذى زوجها و تغمه و سعيده سعيده امراه تكرم زوجها و لا توذيه و تطيعه فى جميع احواله34 ملعون است ملعون, زنى كه همسرش را بيازارد و وى را غمگين و غصه دار كند, و خوشبخت است خوشبخت زنى كه احترام شوهر را نگه دارد و وى را نيازارد و در هر حال از وى اطاعت نمايد)).



5 ـ خدمت در خانه

رسول حق (ص) به حولا فرمود: زنى كه غذاى خوش گوار براى شوهر آماده كند, خداوند خوراك هاى گوناگون در بهشت برايش مهيا نمايد و بگويد بخور و بنوش به پاداش زحماتى كه در دنياى مى كشيد.

رسول حق (ص) فرمود: ((ايما امراه رفعت من بيت زوجها شيئا من موضع الى موضع تريد به صلاحا نظر الله اليها و من نظر الله اليه لم يعذبه35 هر زنى در خانه شوهر, به منظور زيباسازى چشم انداز چيزى را جابجا كند, خداوند به او نظر رحمت اندازد, و هر كه مورد نظر رحمت باشد از عذاب در امان است)).

امام باقر(ع) فرمود: ((ان فاطمه ضمنت لعلى (ع) عمل البيت و العجين و الخبز و قم البيت, وضمن لها على (ع) ما كان خلف الباب نقل الحطب و ان يجىء بالطعام36 حضرت زهرا(س) كارهاى داخلى منزل, و خمير كردن, نان پختن و خانه دارى را به عهده گرفت, و اميرالمومنين (ع) كارهاى خارجى مانند هيزم آوردن, و خريد مايحتاج منزل را)).



6 ـ احترام به شوهر و خوشرفتارى با او

امام هفتم (ع) فرمود: ((جهاد المراه حسن التبعل37 جهاد زن, نيكو شوهردارى است)).

حضرت امام باقر(ع) فرمود: ((لا شفيع للمراه انجح عند ربها من رضا زوجها38 زن در حريم حضرت حق شفيعى با قدرت تر و نجات دهنده تر از رضايت شوهر ندارد)).

امام ششم(ع) مى فرمايد: گروهى خدمت پيامبر (ص) آمدند, عرضه داشتند: مردمى را ديديم كه براى بزرگانش سجده مى كردند, شما هم به ما چنين اجازه اى مى دهيدفرمود: نه,اگر بنا بود چنين دستورى بدهم مى گفتم: زن براى شوهر سجده كند.

رسول حق (ص) به حولا فرمود: هر زنى در سختى و رفاه با شوهرش بسازد, و از وى اطاعت كند, خداوند او را با همسر ايوب محشور كند, هر زنى گفتار تلخ و زننده شوهرش را تحمل كند خداوند براى هر كلمه اى اجر روزه دار مجاهد به او عنايت فرمايد.

رسول حق(ص) فرمود: ((حق الرجل على المراه اناره السراج و اصلا ح الطعام و ان تستقبله عند باب بيتها فترحب و ان تقدم اليه الطست و المنديل و ان توضئه و ان لا تمنعه نفسها الا من عله39 حق مرد بر زن اين است كه چراغ خانه را روشن كند, غذا را آماده كند, هنگام ورود تا در خانه استقبالش كند, و خوش آمد بگويد, آفتابه و لگن و حوله حاضر نمايد, آب روى دستش بريزد, و بدون عذر, خود را از او دريغ ننمايد)).



7 ـ براى غير شوهر خود را نيارايد

رسول حق(ص) به حولا فرمود: زر و زيور خود را در منظر و ديدگاه غير شوهر مگذار, در غياب شوهر خود را خوشبو مكن, روسرى خود را كه جلب نظر مى كند, و مچ دست را نشان مده, اگر چنين كنيد دينتان را تباه و خدا را به خشم آورده ايد.

((نهى ان تلبس المراه اذا خرجت ثوبا مشهورا او تتحلى بما له صوت يسمع40 رسول حق از اينكه زن در خارج از خانه لباس چشمگير بپوشد, به صورتى كه نظر ديگران را جلب كند نهى فرمود, و از اينكه زيور صدادار با خود بردارد قدغن نمود)).

حديثى بسيار مهم از رسول خدا روايت شده, كه بايد به نحو فوق العاده اى مورد توجه مردم مسلمان باشد.

((ايما رجل تتزين امراته و تخرج من باب دارها فهو ديوث و لا ياثم من يسميه ديوثا و المراه اذا خرجت من باب دارها متزينه متعطره و الزوج بذلك راض يبنى لزوجها بكل قدم بيت فى النار فقصروا اجنحه نسائكم و لا تطولوها فان فى تقصير اجنحتها رضى و سرورا41 مردى كه در برابر ديدگانش, و با رضايت و اجازه او, زنش آرايش كند و از خانه بيرون رود, به صورتى كه در معرض ديد همگان قرار گيرد او كسى است كه زن خود را براى عمل زنا در اختيار ديگران قرار داده است, هر كه آن مرد را ((ديوث)) بنامد گناهى نكرده. زنى كه بدين صورت بيرون رود و همسرش راضى باشد, به هر قدمى كه آن زن بر مى دارد خانه اى از آتش براى شوهرش بنا مى شود, بال و پر زنان خود را در اين زمينه بچينيد, نگذاريد در اين امور پر بگيرند, كه بى بال و پر بودنشان در اين مسائل موجب خوشنودى و سرور براى شما و كل خانواده است)).



8 ـ بدون اجازه شوهر در اموال او تصرف نكند

امام ششم (ع) فرمود: ((ليس للمراه امر مع زوجها فى عتق و لا صدقه و لا تدبير و لا هبه و لا نذر فى مالها الا باذن زوجها الا فى زكاه او بر والديها او صله قرابتها42 زن مجاز نيست بدون اذن شوهر برده آزاد كند يا صدقه دهد, يا چيزى ببخشد, يا نذر مالى كند, اما زكات واجب و صله ى رحم, و احسان نياز به اجازه ندارد)).

رسول حق (ص) فرمود: ((و لا تعطى شيئا الا باذنه فان فعلت فعليها الوزر و له الاجر43 بدون اجازه ى شوهر از مال مرد به كسى نبخشد, اگر بخشيد گناهش از او و ثوابش مربوط به شوهر است)).

پاورقي





1. قسمت عمده اى از حقوق واجب و مستحب زن و شوهر نسبت به يكديگر در كتاب شريف وسائل الشيعه, جلد 20 و21 و22 چاپ موسسه ى آل البيت ذكر شده است.

2. سوره ى نسإ,آيه ى 19.

3. سوره ى بقره,آيه ى 228.

4. سوره ى احزاب ,آيه ى 50.

5. شيخ حر عاملى, وسائل الشيعه, ج 20, ص 169.

6. شيخ حر عاملى, همان, ج 20, ص 170.

7. شيخ صدوق, من لا يحضره الفقيه, ج 3, ص 443.

8. شيخ حر عاملى, همان, ج 20, ص 171.

9. شيخ حر عاملى, همان, ج 20, ص 171.

10. شيخ حر عاملى, همان, ج 20, ص 171.

11. شيخ حر عاملى, همان, ج 21, ص 517.

12. شيخ حر عاملى, همان, ج 21, ص 543.

13. شيخ حر عاملى, همان, ج 21, ص 543.

14. مجلسى, محمد باقر, بحار الانوار, ج 75, ص 208.

15. محدث نورى, مستدرك الوسائل, ج 14, ص 252.

16. مجلسى, محمد باقر, همان, ج 75, ص 235.

17. مجلسى, محمد باقر, همان, ج 75, ص 136.

18. مجلسى, محمد باقر, همان, ج101, ص 70.

19. محدث نورى, همان, ج 14, ص 249.

20. محدث نورى, همان, ج 14, ص 250.

21. شيخ حر عاملى, همان, ج 20, ص 167.

22. محدث نورى, همان, ج 14, ص 324.

23. مجلسى, محمد باقر, همان, ج 73, ص 102.

24. مجلسى, محمد باقر, همان, ج 100, ص 223. 25. شيخ حر عاملى, همان, ج 20, ص 181.

26. شيخ حر عاملى, همان, ج 20, ص 157.

27. شيخ حر عاملى, همان, ج 20, ص 159.

28. محدث نورى, همان, ج 14, ص 241. 29. محدث نورى, همان, ج 14, ص 257.

30. شيخ حر عاملى, همان, ج 20, ص 158.

31. شيخ حر عاملى, همان, ج 20, ص 157.

32. شيخ حر عاملى, همان, ج 20, ص 164.

33. شيخ حر عاملى, همان, ج 20, ص 162.

34. شيخ حر عاملى, همان, ج 16, ص 280.

35. شيخ حر عاملى, همان, ج 21, ص 451.

36. محدث نورى, همان, ج 13, ص 25.

37. شيخ حر عاملى, همان, ج 20, ص 163.

38. مجلسى, محمد باقر, همان, ج 78, ص 345.

39. محدث نورى, همان, ج 14, ص 254.

40. محدث نورى, همان, ج 14, ص 280.

41. مجلسى, محمد باقر, همان, ج 100, ص 249.

42. شيخ حر عاملى, همان, ج 19, ص 214.

43. شيخ حر عاملى, همان, ج 20, ص 158.