انسان ، طالب سعادت و كمال است . او به گونه اى خلق شده است كه پيوسته به دنبال گمشده و معشوق خود، يعنى خالق و پرورش دهنده خود مى گردد؛ليكن در اجتماع و جامعه انسانى موانع و سرگرمى هاى دنيوى و مادى فراوانى چراغ فروزان فطرت و ذات انسانى را كم نور و گاهى خاموش ‍ مى كنند. انسان براى اين كه در دام چنين صيادهايى كه رئيس و فرمانده آنها ابليس رجيم مى باشد نيفتد، بايد راه و مسير شريعت و انبيا و ائمه عليه السلام را بپيمايد تا با روح و باطنى پولادين آن موانع را از سر راه بردارد و به كمال واقعى كه همان رسيدن به خداست ، برسد.

خداوند متعال كتاب آسمانى خود، قرآن مجيد را كه حاوى كامل ترين و مهمترين قوانين و دستورات الهى است را بر رسول گرامى اش حضرت محمد بن عبدالله صلى الله عليه و آله نازل نمود تا وسيله اى براى هدايت بشر باشد. سپس ولايت باطنى و تكوينى و امامت ائمه عليه السلام را براى مردم قرار داد تا ادامه دهنده سير نبوت باشند و بشر را به سر منزل حقيقت برسانند.

بى ترديد تنها راه سعادت بشر فقط انجام فرايض و واجبات الهى و محرمات است . اگر انسان فرايض را با اخلاص و حضور قلب به جا آورد بهترين وسيله را براى قرب و رسيدن به خدا برگزيده است .

در شرع مقدس اسلام همراه واجبات و محرمات ، مجموعه اى از اعمال مستحب و مكروه مقرر شده كه براى انجام يا ترك آنها تاءكيد زيادى شده است . اگر چه نمازهاى مستحبى زيادى زيادى داريم كه واقعا در بيشتر مواقع باعث قرب و نزديكى به خداوند مى شوند، مثل نماز شب و نمازهاى ديگرى كه تاءكيد زيادى بر اقامه آنها شده است و همچنين با ترك بعضى از مكروهات زمينه مناسبى براى ترك محرمات در انسان ايجاد مى شود، اما نبايد فراموش كرد كه اصل در دين ، عمل به واجبات و ترك محرمات است . امير مؤ منان حضرت على عليه السلام مى فرمايند: ان للقلوب اقبالا و ادبارا فاذا اقبلت فاحملوها على النوافل و اذا ادبرت فاقتصروابها على الفرائض ؛ براى قلب ها گاهى نشاط و روى آوردن و گاهى بى نشاطى و روى برگرداندن مى باشد. پس هرگاه قلوب شما پرنشاط هستند (و به قول معروف حال عبادت دارند) آنها را علاوه بر انجام واجبات به انجام مستحبات وادار سازيد و آن گاه كه بى نشاطند، تنها به انجام فرايض و واجبات قناعت كنيد.(1)

لازم به ذكر است كه مكروهات و اصل كراهت بر دو قسم است :

الف )مكروهاتى كه از نظر شرع مقدس داراى مفسده كمى مى باشند؛ مثلا ايستاده آب نوشيدن در هنگام شب مكروه است اين بدان معناست كه چنين كارى ضرر كمى براى بدن دارد.

ب )مكروهاتى كه اصلا داراى مفسده نيستند، ولى ثواب عمل عبادى را كم مى كنند. به عبارت ديگر كراهت آنها به معناى اقل الثواب مى باشد؛ مثلا نماز خواندن در حمام مكروه است اين يعنى ثوابى كه نماز دارد با اقامه آن در حمام كم مى شود، نه آن كه اين عمل مفسده اى داشته باشد.

كتابى كه در پيش رو داريد مشتمل بر حدود دو هزار آداب (مستحبات و مكروهات ) است كه ان شاءالله خوانندگان عزيز با مطالعه آن و با توجه به مطالب مذكور بتوانند سير تكاملى و سعادت خويش را به خوبى و نشاط روحى بپيمايند و در اين مسير بنده حقير و عاصى خدا را از دعاهاى خير خود فراموش نكنند.

از خداوند متعال مى خواهيم تا ما را در انجام واجبات و ترك محرمات توفيق دهد و به ما خلوص و حضور قلبى دائم عطا نمايد. از او مى خواهيم كه همواره به ما حال عبادت و سوز دل عنايت فرمايد تا با انجام مستحبات و ترك مكروهات ، رضايت و خشنودى او را كه بهترين پاداش است ، كسب نماييم !(ان شاءالله )

روح الله ولى ابرقويى -قم - 9 صفر 1422

پنج شنبه 13 ارديبهشت 1380