بازگشت

آداب نماز جماعت




فضيلت نماز جماعت

مستحب است كه نمازهاى واجب مخصوصا نمازهاى يوميه را به جماعت بخوانند و در نماز صبح ، مغرب و عشا، براى همسايه مسجد و كسى كه صداى اذان را مى شنود بيشتر سفارش شده است .(343)

در روايتى آمده است كه اگر يك نفر به امام جماعت اقتدا كند، هر ركعت از نماز آنان ثواب صد و پنجاه نماز و اگر دو نفر اقتدا كنند، هر ركعتى ثواب ششصد نماز دارد و هر چه بيشتر شوند، ثواب نمازشان بيشتر مى شود تا به ده نفر برسند، عده آنان كه از ده گذشت اگر تمام آسمانها كاغذ و درياها مركب و درختها قلم و جن و انس و ملائكه نويسنده شوند، نمى توانند ثواب يك ركعت آن را بنويسند.(344)

در اينجا بعضى از آداب نماز جماعت را متذكر مى شويم :

1. مستحب است كه انسان صبر كند تا نماز را به جماعت بخواند و نماز جماعت از نماز اول وقت كه فرادى (تنها) خوانده شود بهتر است . همچنين نماز جماعتى را كه مختصر بخوانند از نماز فرادى كه آن را طول بدهند، بهتر مى باشد.(345)

2. وقتى كه نماز جماعت بر پا مى شود، مستحب است كسى كه نمازش را فرادى خوانده ، دوباره نمازش را به جماعت بخواند.(346)

3. بعد از تكبير امام اگر صف جلو، آماده نماز و تكبير گفتن آنان نزديك باشد، كسى كه در صف بعد ايستاده مى تواند تكبير بگويد، ولى احتياط مستحب آن است كه صبر كند تا تكبير صف جلو تمام شود.(347)

4. احتياط مستحب آن است كه جاى سجده ماءموم با جاى كسى كه جلوى او ايستاده ، فاصله اى نداشته باشد. (348)

5. اگر موقعى كه انسان مشغول خواندن نماز مستحبى است جماعت بر پا شود، چنان چه اطمينان ندارد كه اگر نماز را تمام كند به جماعت برسد، مستحب است كه نماز را رها كرده و مشغول جماعت شود. همچنين اگر اطمينان نداشته باشد كه به ركعت اول مى رسد مستحب است كه به همين دستور رفتار نمايد.(349)

6. اگر موقعى كه انسان مشغول خواندن نماز سه ركعتى يا چهار ركعتى است نماز جماعت بر پا شود، چنانچه به ركوع ركعت سوم نرفته و اطمينان ندارد كه اگر نماز را تمام كند به جماعت برسد، مستحب است كه به نيت نماز مستحبى ، نماز را دو ركعتى تمام كرده و خود را به جماعت برساند.(350)

7. اگر ماءموم در ركعت اول و دوم نماز صبح ، مغرب و عشا صداى امام را نشنود، مستحب است كه حمد و سوره را آهسته بخواند.(351)

8. مستحب است كه ماءموم در ركعت اول و دوم نماز ظهر و عصر، به جاى حمد و سوره ذكر بگويد.(352)

9. اگر ماءموم يك مرد باشد، مستحب است كه طرف راست امام بايستد و اگر يك زن باشد، در طرف چپ امام ، به گونه اى كه جاى سجده اش مساوى با زانو يا قدم امام باشد.(353)

10. اگر ماءموم يك مرد و يك زن يا يك مرد و چند زن باشند، مستحب است كه مرد، طرف راست امام و باقى پشت سر امام بايستند و اگر چند مرد يا چند زن باشند پشت سر امام بايستند و اگر چند مرد و چند زن باشند مردها عقب امام و زن ها پشت مردها بايستند.(354)

11. اگر امام و ماءموم هر دو زن باشند، احتياط آن است كه امام كمى جلوتر بايستد. (355)

12. مستحب است كه امام در وسط صف بايستد.(356)

13. مستحب است كه اهل علم و كمال و تقوى در صف اول بايستند.(357)

14. مستحب است كه صف هاى جماعت منظم باشد.(358)

15. مستحب است كه بين كسانى كه در يك صف ايستاده اند فاصله نباشد و شانه آنان هم رديف با يكديگر باشد.(359)

16. مستحب است كه بعد از گفتن قد قامت الصلاة ماءمومين برخيزند.(360)

17. مستحب است امام جماعت رعايت حال ماءمومى را كه از ديگران ضعيف تر است بكند و عجله نكند تا افراد ضعيف به او برسند.(361)

18. مستحب است كه امام جماعت ، قنوت ، ركوع و سجود را طول ندهد، مگر آنكه بداند همه كسانى كه به او اقتدا كرده اند، مايل به اين كار هستند.(362)

19. مستحب است كه امام جماعت در حمد و سوره و ذكرهايى كه بلند مى خواند، صداى خود را به قدرى بلند كند كه ديگران بشنوند؛ ولى بايد بيش از اندازه صدا را بلند نكند.(363)

20. اگر امام در ركوع بفهمد كسى تازه رسيده و مى خواهد اقتدا كند، مستحب است كه ركوع را دو برابر هميشه طول بدهد و بعد برخيزد، اگر چه بفهمد كس ديگرى هم براى اقتدا وارد شده است .(364)

21. مستحب است كه براى بر پا كردن جماعت امامى كه قرائتش بهتر است ، از امام هاى ديگر مقدم شود.(365)

مكروهات نماز جماعت

1. اگر در صف هاى جماعت جا براى ايستادن باشد، مكروه است كه انسان تنها بايستد.(366)

2. مكروه است كه ماءموم ذكرهاى نماز را طورى بگويد كه امام بشنود.(367)

3. مسافرى كه نماز ظهر، عصر و عشا را دو ركعت مى خواند، مكروه است كه در اين نمازها به كسى كه مسافر نيست اقتدا كند.(368)

4. كسى كه مسافر نيست ، مكروه است كه در نمازهاى ظهر، عصر و عشا به مسافر اقتدا كند.(369)

5. كراهت دارد كسى كه مرض جذام يا پيسى دارد، براى ماءموم سالم امامت كند.(370)

6. كراهت دارد كسى كه حد و تازيانه خورده و توبه كرده است ، امامت كند.(371)

7. كراهت دارد مسلمانى كه در بلاد كفر ساكن است ، براى مسلمانى كه در بلاد اسلامى ساكن است ، امامت كند.(372)

8. مكروه است كسى كه تيمم كرده ، براى كسى كه با وضو و يا با غسل مى باشد، امامت كند.

9. اگر براى امام جماعت در اثناء نماز، اتفاقى افتد (حدثى از او سر بزند يا بى هوش شود) كه نتواند نماز را تمام كند، از آن جايى كه بايد كسى از ماءمومين به جاى او گماشته شود براى امامت ، كراهت دارد كه به جاى او ماءمومى گماشته شود كه در اثناء نماز رسيده ، بلكه سزاوار است ماءمومى كه از اول اقامه نماز حاضر بوده ، به نيابت از امام نماز را ادامه دهد.(373)

10. مكروه است بعد از اين كه مؤ ذن جمله قد قامت الصلوة را گفت ، امام و ماءموم صحبت كنند.(374)

11. كراهت دارد كسى كه كور است ، براى كسى كه بينا است ، امامت كند.(375)

پاورقي



343- توضيح المسائل ، م 1399.

344- همان ، م 1400.

345- همان ، م 1402.

346- همان ، م 1403.

347- توضيح المسائل ، م 1418.

348- همان ، م 1435.

349- همان ، م 1449.

350- همان ، م 1450.

351- همان ، م 1462.

352- همان ، م 1466.

353- همان ، م 1480.

354- توضيح المسائل ، م 1480.

355- همان ، م 1481.

356- همان ، م 1482.

357- همان .

358- همان ، م 1483.

359- همان .

360- همان ، م 1484.

361- همان ، م 1485.

362- همان .

363- همان ، م 1486.

364- توضيح المسائل ، م 1487.

365- النضيد، ج 3، ص 496.

366- همان ، م 1488.

367- همان ، م 1489.

368- همان ، م 1490.

369- همان .

370- النضيد، ج 3، ص 477.

371- همان .

372- همان .

373- النضيد، ج 3، ص 480.

374- همان ، ص 486.

375- همان ، ص 503.