بازگشت

مقدمه


الحمدللّه ربّ العالمين و صلّى اللّه على سيّدنا محمّد و آله اءجمعين لاسيّما بقيّة اللّه فى الا رضين واللّعن الدّائم على اءعدائهم من الا ن إ لى قيام يوم الدين .

يكى از امورى كه بايد همه مسلمانان مورد عنايت قرار دهند، سحرخيزى و تهجّد و راز و نياز سحرگاهان است .

در قرآن كريم بيش از ده مورد، اين مسأ له ياد شده و با عباراتِ گوناگون از سحرخيزان و شب زنده داران ، تجليل و تمجيد شده است .

((تَتَجافى جُنُوبُهُمْ عَنِ الْمضاجِعِ يَدْعُونَ رَبَّهُمْ خَوْفاً وَ طَمَعاً وَ مِمّا رَزَقْناهُمْ يُنْفِقُونَ، فَلا تَعَلَمُ نَفْسٌ ما أُخْفِيَ لَهُمْ مِنْ قُرَّةِ أَعْيُنٍ جَزاءً بِما كانُوا يَعْلَمُونَ)).(1)

پهلوهاى آنان از بسترها، تهى مى شود و از جايگاه خودشان بر مى خيزند و پروردگارشان را از روى بيم و اميد مى خوانند و از آنچه به آنان داده ايم انفاق مى كنند، كسى نمى داند كه به پاداش اعمال آنها چه چيزهايى كه باعث چشم روشنى است ، براى آنها ذخيره شده است .

تاك خويش از گريه هاى نيمه شب سيرآب دار

كز درون او شعاع آفتاب آيد برون

ذرّه اى بى مايه اى ترسم كه ناپيدا شوى

پخته تر كن خويش را تا آفتاب آيد برون

در گذر از خاك و خود را پيكر خاكى مگير

چاك اگر در سينه ريزى ، ماهتاب آيد برون

گر به روى تو حريم خويش را در بسته اند

سر به سنگ آستان زن ، لعل ناب آيد برون

(اقبال )

روايات در فضيلت نماز شب و مذمّت و نكوهش تاركان آن بنا به گفته عارف واصل مرحوم حاج ميرزا جواد ملكى (ره ) در كتاب ((اسرار الصّلوة )) به حدّ تواتر رسيده است .

امام صادق عليه السلام مى فرمايد:

((لَيْسَ مِنْ شِيْعَتِنا مَنْ لَمْ يُصَلِّ صَلوة اللّيل ))(2).

كسى كه نماز شب نمى خواند، از شيعيان ما نيست )).

شب مردان خدا روز جهان افروزست

روشنان را به حقيقت شب ظلمانى نيست

مرحوم ملكى مى فرمايد: استادم [ملا حسينقلى همدانى ] به من فرمود: ((فقط متهجّدين هستند كه به مقاماتى نائل مى گردند و غير آنان به هيچ جايى نخواهند رسيد)).(3)

علاّمه طباطبائى رحمه الله عليه مى فرمايد:

چون به نجف اشرف براى تحصيل مشرّف شدم ، از نقطه نظر قرابت و خويشاوندى و رحميّت گاهگاهى به محضر مرحوم قاضى شرفياب مى شدم ، تا يك روز درِ مدرسه اى ايستاده بودم كه مرحوم قاضى از آنجا عبور مى كردند، چون به من رسيدند دستِ خود را روى شانه من گذاردند و گفتند: ((اى فرزند! دنيا مى خواهى نماز شب بخوان و آخرت مى خواهى نماز شب بخوان )).

اين سخن آنقدر در من اثر كرد كه از آن زمان به بعد تا زمانى كه به ايران مراجعت كردم ، پنج سال تمام ، در محضر قاضى روز و شب به سر مى بردم و آنى از ادراك فيض ايشان دريغ نمى كردم و از آن وقتى كه به وطن بازگشتم تا وقت رحلت استاد، پيوسته روابط ما برقرار بود و مرحوم قاضى طبق روابط استاد و شاگردى ، دستوراتى مى دادند و مكاتبات از طرفين برقرار بود.

علاّمه مى فرمودند:

((ما هر چه داريم از مرحوم قاضى داريم .))(4)

در حديثى از امام صادق عليه السلام چنين مى خوانيم :

((أَبْغَضُ الْخَلْقِ إ لى اللّه جِيْفَةٌ بِاللَّيلِ، بطالٌ بِالنَّهار)).

مبغوض ترين و ناپسندترين مردم نزد خداوند، كسى است كه [شب را سراسر به خواب و] بسان مردارى گنديده و در روز بيكار و تنبل باشد.

خفتگان را خبر از زمزمه مرغ سحر

حيوان را خبر از عالم انسانى نيست

دوش مرغى به صبح مى ناليد

عقل و صبرم ببرد و طاقت و هوش

يكى از دوستان مخلص را

مگر آواز من رسيد بگوش

گفت باور نداشتم كه تو را

بانك مرغى چنين كند مدهوش

گفتم اين شرط آدميّت نيست

مرغ تسبيح گوى و من خاموش

(سعدى )

كتاب حاضر شامل كيفيّت خواندن نماز شب به صورت مختصر و مفصّل و شامل گلچينى از آيات و رواياتى در فضيلت نماز شب و داستانهايى از علماء و بزرگان كه اهل نماز شب بودند و اثرات و نتيجه هاى خاصى از نماز شب ديدند، مى باشد.

اين مختصر را جهت شادى قلب امام زمان (عجّ اللّه تعالى فرجه الشّريف ) و رفع موانع ظهور آن حضرت و شادى روح امام عزيز و تمام شهدا، هديه مى نمايم تا شايد مورد دعاى حضرت مهدى عليه السلام قرار گيريم . و به واسطه دعاى آن حضرت همه ما از بندگان خوب خدا و بهترين امّت پيامبر و شيعيان خاص اميرمؤمنان و اولاد معصوم آن حضرت عليهم السلام قرار گيريم انشاء اللّه .

التماس دعا

سيزدهم جمادى الاول

مصادف با سالروز شهادت حضرت زهرا عليها السلام

سيد عبداللّه حسينى

پاورقي





1-سوره سجد: آيه 16 و 17.

2-اسرار الصلوة : 289.

3-اسرار صلوة : 293.

4-مهر تابان : 16، بخش نخست .