بازگشت

مغفرت در دعاهاى ديگر




در تعقيبات مشتركه چنين آمده است :((... اِغْفِرْلى ذُنُوبى كُلَّها جَميعاً، فَاِنَّهُ لا يَغْفِرُ الذُّنُوبَ كُلَّها جَميعاً اِلاّ اَنْتَ ...)).

((تمامى گناهان مرا بر من ببخش ، چه اينكه جز تو كسى تمام گناهان را نمى بخشد)).

در دعاى معروف شب جمعه نيز چنين آمده است :

((يا دائِمَ الْفَضْلِ عَلَى الْبَرِيَّةِ يا باسِطَ الْيَدَيْنِ بِالْعَطِيَّةِ يا صاحِبَ الْمَواهِبِ السَّنِيَّةِ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَالِهِ خَيْرِ الْوَرى سَجيَّةً وَاغْفِرْ لَنا يا ذَالْعُلى فى هذِهِ الْعَشِيَّةِ)).

((اى پروردگارى كه فضل و بخششت بر خلايق دايمى است ! و اى كسى كه دستانش را براى عطاكردن ،گشوده است !و اى صاحب بخششهاى بزرگ !بر محمد وآل او كه بهترين خلق هستند درود فرست و در اين شب ما را ببخش و مشمول مغفرت خود گردان )).

و در دعاى شب ((اوّل رجب )) آمده است :

((اَللّهُمَّ ... وَارْضَ عَنّى فَاِنَّ مَغْفِرَتَكَ لِلظّالِمينَ وَاَنَا مِنَ الظّالِمينَ اَللّهُمَّ اغْفِرْلى مالا يَضُرُّكَ)).

((بارالها! از من راضى شو، به درستى كه مغفرت تو براى ظالمين و ستمگران است و من هم از ستمگران هستم ، بارالها! گناهان مرا كه هيچ ضررى به تو نمى رسانند، ببخشاى )). آنچه در اين دعا مهم است اعتراف به ظلم بر خويشتن مى باشد؛ يعنى به هنگام طلب مغفرت ، انسان بايد اعتراف كند كه بر خود ظلم نموده است بدين جهت حضرت در دعاى كميل مى فرمايند:((ظلمت نفسى ؛ بر خويشتن ظلم نمودم )).

و در تعقيبات نماز ظهر چنين آمده است :

((اَللّهُمَّ اِنْ عَظُمَتْ ذُنُوبى فَاَنْتَ اَعْظَمُ)).

((پروردگارا! اگرچه گناهان من بزرگ است ، اما تو بزرگتر هستى )).

و در ((مناجاة الراغبين )) آمده است :

((اِلهى ...اِنْاَوْحَشَ ما بَيْنى وَبَيْنَكَ فَرْطُ العِصْيانِ وَالطُّغْيانِ،فَقَدْانَسَنى بُشْرَى الْغُفْران وَالرِّضْوانِ)).

((بارالها! اگر طغيان و عصيانم مرا با تو بيگانه كرده است ، اما بشارت به غفران و رضوانت مرا با تو ماءنوس مى كند)).

در ((دعاى كميل )) حضرت على (عليه السّلام ) با ذكر عواقب گناهان ، خواستار آمرزش آنها مى شوند.

((اَللّهُمَّ اغْفِرْلِىَ الذُّنُوبَ الَّتى تَهْتِكُ الْعِصَمَ ... تُنْزِلُ النِّقَمَ ... تُغَيِّرُ النِّعَمَ ... تَحْبِسُ الدُّعاءَ ... تُنْزِلُ الْبَلاءَ)).(134)

((پروردگارا! گناهانى كه عصمت را از بين مى برند، عذاب را نازل مى كنند، نعمت را تغيير مى دهند، مانع استجابت دعا مى شوند و بلا را نازل مى كنند، بر من ببخش )).

در اين جمله از دعا، حضرت على (عليه السّلام ) عواقب سنگين دنيوى و اخروى گناه را بيان مى كنند. نكته اى كه از اين دعا فهميده مى شود اين است كه هرگناه علاوه بر عذاب اخروى ، داراى اثر خاصى نيز مى باشد، مانند از بين بردن نعمتها، به استجابت نرسيدن دعاها و ... حال با آمرزش گناه از سوى خداوند متعال ، نه تنها عذابهاى اخروى برداشته مى شود، بلكه اينگونه اثرات سوء نيز از ميان مى رود.

و در ((دعاى بعد از نماز حضرت فاطمه زهرا - سلام اللّه عليها - )) چنين آمده است :

((وَاَنْتَ سَيِّدِى الْعوّادُ بِالنَّعْماءِ وَاَنَا الْعَوّادُ بِالْخَطاءِ اَسْئَلُكَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَالِهِ الطّاهِرينَ اَنْ تَغْفِرَ لى ذَنْبِىَ الْعَظيمَ فَاِنَّهُ لا يَغْفِرُ الْعَظيمَ اِلاّ الْعَظيمُ يا عَظيمُ! يا عَظيمُ! يا عَظيمُ! يا ...)).

((و تو اى آقاى من ! عادتت احسان و بخشش است و من عادتم خطا و گناه مى باشد، پس ‍ به حق محمد و خاندان پاكش از تو مى خواهم كه گناه بزرگ مرا بيامرزى ؛ چه اينكه گناه بزرگ را جز شخص بزرگ نمى تواند بيامرزد. اى خداى بزرگ ! اى خداى بزرگ ! اى خداى بزرگ ! اى ...)).

در اين دعا، در واقع يك نوع عذر آوردن وجود دارد؛ يعنى اى خداى بزرگ ! اگر من گنهكارم براى آن است كه موجودى سرتاپا نقص به نام ((انسان )) هستم و اگر از تو درخواست مغفرت مى كنم براى آن است كه تو، خداى عظيم و بخشنده هستى .

و در دعايى كه در اعمال روز جمعه آمده است ، ((مغفرت الهى )) بالاتر از ((عمل )) انسان دانسته شده و چنين مى فرمايد:

((فَاَنا لِمَغْفِرَتِكَ اَرْجى مِنّى لِعَمَلى )).

((پروردگارا! من به مغفرت تو بيشتر اميدوارم تا به اعمال خود)).

يعنى انسان نبايد به اعمال خود مغرور بشود و بر آنها تكيه نمايد بلكه چشم اميدش بايد همواره به درگاه رحمت الهى باشد.

پاورقي



134- اين دعا به نحو اختصار ذكر گرديد.