بازگشت

طهارت و نجاست كفّار


مـى دانـند، منكر شود، چنانچه بداند آن چيز ضرورى دين است و انكار آن چيز به انكار خدا يـا تـوحـيـد يـا نـبـوت بـرگردد نجس مى باشد، و اگر ضرورى دين بودن آن را نداند، بـطورى كه انكار آن ، به انكار خدا يا توحيد يا نبوت بر نگردد بهتر آن است كه از او اجتناب كنند.(2)

اگـر پـدر و مـادر وجد وجده بچّه نا بالغ كافر باشند، آن بچّه هم نجس است و اگر يكى از اينها مسلمان باشد بچه پاك است .(3)

كسى كه معلوم نيست مسلمان است يا نه ، پاك مى باشد. ولى احكام ديگر مسلمانان را ندارد، مـثـلاً نـمـى شـود زن مـسـلمـان را بـه ازدواج او درآورد و نـبـايـد در قـبرستان مسلمانان دفن شود.(4)

اگـر مـسلمانى به يكى از دوازده امام دشنام دهد، يا با آنان دشمنى داشته باشد نجس است .(5)

بـا تـعـريـفـى كـه از كـافـر شد، بحث در اينجا اختصاص به دسته اى از كافران ندارد بلكه شامل تمام كافران ميشود.

تمام بدن كافر حتى مو و ناخن و رطوبتهاى او نجس است .(6)

بـا دست دادن به كافر، در صورتى كه دست كافر يا مسلمان مرطوب باشد، دست مسلمان نجس مى شود.

در روبوسى كردن با كافر، در صورت رطوبت لبها يا صورت يكى از دو طرف ، موجب تنجس محل تماس مى شود.

حيوان ذبح شده توسط كافر

بـا تـوجه به اين كه يكى از شرايط تذكيه ،(7) مسلمان بودن ذبح كننده است ، بنابراين حيوانى كه به وسيله كافران ذبح شده نجس و خوردن آن حرام است .

س ـ آيـا چـرمـى كـه در كشور فرانسه به فروش مى رسد (ياكفش چرمى و غيره) از آنجا كـه احـتـمـال ورود از الجـزايـر را دارد پـاك اسـت و پـوشـيـدن يـا اسـتـفـاده كـردنـش اشكال ندارد؟

ج ـ در حكم ميته است .(8)

س ـ آيـا پـوسـتـهـايـى كـه از خـارج وارد مـيـشـود و در سـاخـتـن كـفـش و امثال آن به كار مى رود پاك است يا نجس ؟

ود كـه ذبح ، به طريق غير شرعى بوده و پوستى كه از بلاد غير اسلامى وارد مى شود مـحـكـوم بـه نـجـاسـت اسـت مـگـر احـراز شـود كـه ذبـح بـه طـريـق شـرعـى بـوده يـا احـتـمـال داده شـود كـه وارد كـنـنده مسلمان ، احراز تذكيه حيوان را نموده است و پوست را در دسترس مسلمين قرار داده است .(9)

س ـ اشـيـاء و چـيزهايى كه از چرم حيوانات درست شده آيا نجس است ؟ و اگر دست تر به آنها بخورد نجس مى شود؟ آيا پوست مار و اشيايى كه از پوست مار درست شده نجس است ؟

ج ـ اگر حيوان تذكيه شود چرم آن پاك است و پوست مار نجس نيست .(10)

شت آنها هم حرام است و حيوان حرام گوشتى راكه درنده و گوشتخوار است ، مانند گرگ و پلنگ ، اگر به دستورى كه گفته شده سر ببرند، يا با تير و مانند آن شكاركنند پاك اسـت ، ولى گـوشـت آن حلال نمى شود و اگر با سگ شكارى آن را شكار كنند، پاك شدن بدنش هم اشكال دارد.(11)

فـيـل و خـرس و بـوزيـنـه و مـوش و حـيـوانـاتـى كـه مـانـنـد مـار و سـوسـمـار در داخل زمين زندگى مى كنند، اگر خون جهنده داشته باشند و به خودى خود بميرند نجسند و همچنين اگر سر آنها را ببرند پاك نمى شوند مگر راسو و سوسمار كه پاك شدن آن با تذكيه ، خالى از وجه نيست .(12)

غذا خوردن با كافر

اگـر بـا كـافـر از يـك ظـرف غـذا اسـتـفـاده كـنـنـد و رطـوبـت بـدن كـافـر بـه غـذا منتقل شود غذا نجس مى شود و خوردن آن حرام است .

يـك مـيـز غذا بخورند، در صورتى كه همه وسايل آنان جدا باشد و تنها در يك جا نشسته بـاشـنـد، اشـكـال نـدارد. ولى اگـر كافر از مشروبات الكلى استفاده مى كند، نشستن سر سـفـره اى كـه درآن از مـشـروبـات الكـلى استفاده مى شود حرام است ، چه استفاده كنندگان مسلمان باشند يا كافر.

استفاده كردن از وسائل كافر

وسـايل شخصى كافر مثل حوله و ليوان در صورتى كه با رطوبت ، مورد استفاده كافر قرار گرفته است اگر با رطوبت با بدن مسلمان برخورد كند، موجب نجاست بدن مسلمان مى شود، مگر آن كه مسلمان آن را قبل از استفاده تطهير كند.

چند استفتا درباره معاشرت با كفار

س ـ اگر لباسى را غير مسلمان شسته باشد، ولى لباس در آفتاب خشك شده باشد، آيا آن لباس پاك است ؟

ج ـ اگـر بـا رطـوبـت دسـت كـافـر مـلاقـات كـرده و تـطهير نشده ، محكوم به نجاست است .(13)

س ـ افـراد مـسـلمـانـى كه هم لباس مسلمانان و هم لباس غير مسلمانان را اتو مى كنند، آيا اتو كردن لباس ما به وسيله آنها اشكال دارد؟

ج ـ اشكال ندارد. مگر در صورتى كه علم به ملاقات لباس ، با چيز نجسى با رطوبت ، پيدا كنيد، كه در اين صورت محكوم به نجاست است .(14)

در محيطى هستيم كه افرادى هستند كافركه نجس مى باشند و هيچ اعتقادى نيزبه نجاست و پـاكـى نـدارنـد. يـادر جـمـعى از مسلمانان هستيم كه آشنابه احكام نيستند ويا رعايت پاكى ونـجـاسـت رانمى كنند، در اينجا چه حكمى قابل اجراست ؟ آيا مى شود بنا به حرف مردم ، آنجا را پاك دانست ؟

ج ـ چيزى راكه شك درملاقات آن با نجس داريد محكوم به طهارت است .(15)

خوردنيها و آشاميدنيها در كشورهاى غير اسلامى

طهارت و نجاست اشياء به چند قسم زير قابل تصور است :

1ـ چـيـزهـايـى كـه سـابـقـه نـجـاسـت دارنـد، يـعـنـى مـى دانـيـم از قـبـل نـجـس بوده اند، ولى الا ن شك داريم كه پاك شده اند يا نه ، اين گونه چيزها نجس هستند.

2ـ چـيـزهـايـى كـه سـابـقـه طـهـارت دارنـد، يـعـنـى مـى دانـيـم از قـبـل پـاك بـوده اند، ولى الا ن شك داريم كه نجس شده اند يا نه ، اين گونه چيزها پاك هستند.

3ـ چيزهايى كه نمى دانيم پاك هستند يا نه و سابقه آنها را نيز نمى دانيم ، تا وقتى كه يقين به نجاست اين گونه اشياء پيدا نكرديم پاك هستند.

براساس اين سه تصوير است كه احكام خوردنيها و آشاميدنيها در كشورهاى غير اسلامى ، تدوين مى گردد.

استفاده كردن از نان

اگـر تـهـيـه نـان طـورى اسـت كـه بـا بـدن كـافـر تـمـاس دارد؛ ـ مـثـل آنـچـه در كـشورما در تهيّه نان معمول است ـ نان ، نجس و خوردن آن حرام است و پختن و خشك شدن آن به وسيله تنور يا ماشين ، پاك كننده نيست .

اگـر تـهـيـه نـان طـورى اسـت كـه بـا بـدن كـافـر تـمـاس نـدارد، مـثـل آنـكـه آرد را از يـك طـرف بـه مـاشـيـن نـان پـزى بـدهـنـد و بـدون آنـكـه دسـت انـسان درخـمـيركردن و پختن آن دخالت داشته باشد از طرف ديگر نان به صورت بسته بندى بيرون آيد، اين نان پاك است و استفاده از آن اشكال ندارد.

اگـر در كـشـورى نـانـهـابـا مـاشـيـن بـه شـيـوه بـالا پـخـت شـود، ولى احتمال بدهيم كه دست كافر با رطوبت با نان برخورد كرده است ،باز هم پاك است .

يـر اسـلامى اكثر نانها با ماشين و به شيوه بالا پخت مى شود، ولى ماشينهاى نان پزى كـه دسـت كـارگر در تهيه نان دخالت دارد نيز وجود داشته باشد، اگر در نان موجود در بـازار كـه بـه صورت بسته بندى عرضه مى شود شك كنيم كه از كدام قسم است ، نان موجود در بازار پاك مى باشد.

آرد مـوجـود در ايـن كـشـورهـا پـاك اسـت و اسـتـفـاده از آن اشكال ندارد.

استفاده كردن از شيرينى

اگـر شيرينى نيز مانند نان به وسيله ماشين و بدون دخالت دست و بدن مرطوب كارگر تـهـيـه شـود؛ در صـورتـى كه روغن حيوانى (دنبه يا چربى بدن حيوان) در آن به كار نـرفـتـه بـاشـد، پـاك مـى بـاشـد و اسـتـفـاده كـردن از آن اشكال ندارد.

اگـر شـيـريـنـى پـزى طـورى بـاشـد كه دست كارگر، در تهيّه آن دخالت داشته باشد، شيرينى ها نجس و استفاده كردن از آن حرام است .

اگـر در شهرى ، بيشتر شيرينى ها به وسيله ماشين تهيّه شود، ولى شيرينى پزى هاى دسـتـى كـه دسـت كـارگـر در تـهـيـّه آن نـقـش دارد، نـيـز وجود داشته باشد و شك كنيم كه شـيـريـنـى مـوجـود در بـازار از كـدام قـسـم اسـت ، پـاك اسـت و اسـتـفـاده از آن اشكال ندارد.

استفاده كردن از نوشابه

اگر در كشورهاى غير اسلامى نوشابه غير الكلى ، به وسيله ماشينهاى تمام اتوماتيك و بدون دخالت دست تهيه شود ـ كه بطور معمول نيز چنين است ـ استفاده كردن از اين گونه نوشابه ها اشكال ندارد.

اگـر دست كارگر در تهيه نوشابه دخالت داشته باشد، اين گونه نوشابه ها نجس و نوشيدن آن حرام است .

اگر ندانيم نوشابه اى كه در شيشه يا ظرف سربسته ديگرى است دست كارگر با آن تـمـاس داشـتـه و يـا بـا مـاشـيـن تـهـيـه شـده ، ايـن قـسـم نـوشـابـه پاك و استفاده از آن حلال است .

استفاده كردن از ميوه

اسـتـفـاده كـردن از مـيـوه هـا، در ايـن گـونـه كـشـورهـا اشـكـال نـدارد و اگـر احـتـمال بدهيم كه با رطوبت دست كارگر، برخورد كرده است ، آب كشيدن لازم ندارد و استفاده كردن از آنها اشكال ندارد.

سـبـزى و چـيـزهـايـى از قـبـيل آن مثل كاهو، ـ در صورت تماس دست كارگر با آن همراه با رطـوبـت ـ نـجـس مـى شـود و بـا آب كـشـيـدن پـاك مـى شـود و خـوردن آن اشكال ندارد.

استفاده كردن از غذا

غـذاى رسـتـورانـها در اين گونه كشورها، در صورتى كه با دست كارگر برخورد كند، چه خود غذا و چه ظروف آن كه شسته مى شود نجس ، و خوردن آن حرام است .

غـذاى غـيـر رسـتـورانـهـا مـثـل سـانـدويـچ فـروشـى هـا و امثال آن نيز مشابه حكم فوق را دارد.

غـذاهـايـى كـه بـه صـورت كـنسرو در بازار وجود دارد، در صورتى كه گوشت نداشته بـاشـد و هـمـچـنـيـن در تـهيّه آن از روغن حيوانى (دنبه يا چربى بدن حيوان) استفاده نشده بـاشـد و تـهـيـّه آن طورى باشد كه بطور متعارف با دست كارگر برخورد نداشته است پاك و خوردن آن اشكال ندارد.

اگـر كـنـسروهاى موجود در بازار طورى باشد كه محتواى آن با دست كارگر تماس پيدا كند، در اين صورت اين گونه كنسروها نجس و خوردن آن حرام است .

استفاده كردن از گوشت

گوشت گوسفند، گاو، مرغ و حيواناتى كه نياز به تذكيه دارند، در اين گونه كشورها نجس و خوردن آن حرام است .

در صـورتى كه كشتن حيوانات در خانه ، خلاف مقررات آن كشور نباشد، خود برادران مى توانند حيوانات حلال گوشت را ذبح و از آن استفاده كنند.

خوردن ماهى كه از دست كافر گرفته شود حرام است مگر اينكه بدانيم آن را صيد كرده و بعد از صيد كردن بيرون آب مرده است .(16)

بنابراين كنسروهايى كه گوشت ماهى دارد و بطور كلى ماهى و كنسروهاى گوشت دار كه در اين گونه كشورها به فروش مى رسد خوردنش حرام است .

استفاده كردن از لبنيّات

اگـر تـهـيـّه شـيـر طـورى بـاشـد كه از ابتداى توليد ـ يعنى وقتى كه از پستان حيوان دوشـيـده مـى شـود ـ تـا وقتى كه از كارخانه به صورت بسته بندى خارج مى شود، با دسـت كـارگـر تـمـاس نـداشـتـه بـاشـد، پـاك اسـت و خـوردن آن اشكال ندارد.

مـاسـت ، پـنـيـر و كره اى كه از اين گونه شيرها ـ يعنى شيرى كه از ابتدا تا پايان با دسـت كـارگـر تـمـاس نـدارد ـ تـهـيـه شـود، پـاك اسـت و خـوردن آن اشكال ندارد.

اگـر شـيـر، مـاسـت و كـره بـدون بـسـتـه بـنـدى بـاشـد ـ اگـر احـتـمـال بـدهـيـم كـه بـا دسـت كـارگـر تـمـاس نـداشـتـه پـاك و خـوردن آن حلال است .

استفاده كردن از روغن

روغـن نـبـاتـى كـه در ايـن گـونـه كـشـورهـا تـوليـد مـى شـود اگـر احـتـمال داده شود تمام مراحل توليد آن بدون دخالت دست مرطوب انجام گيرد، پاك است و خوردن آن اشكال ندارد.

روغـنـهايى كه در اين گونه كشورها از چربى بدن حيوانات گرفته مى شود گرچه از حيوان حلال گوشت باشد به دليل عدم علم به ذبح شرعى حيوان ، نجس و خوردن آن حرام است .

روغـن مـاهـى نـجـس نيست و اگر از ماهى فلس دار كه بيرون آب جان داده است گرفته شده بـاشـد خـوردن آن هـم حـلال اسـت ولى احـراز چـنـيـن چـيـزى در كـشـورهـاى غـيـر اسـلامـى مشكل است .

استفاده كردن از مواّد غذايى ديگر

مـواد غـذايـى از قـبـيـل رب گـوجه فرنگى ، آب ليمو، سركه و غيره كه روان است . اگر تمام مراحل تهيّه آن بدون دخالت دست باشد پاك است و

خـوردن آن اشـكال ندارد و در صورتى كه يقين نداشته باشيم كه با دست مرطوب كافر تماس داشته ، پاك و خوردن آن حلال است .

مواد غذايى كه روان نيست ، مثل سيب زمينى ، برنج ، نخود، لوبيا، عدس و... پاك و خوردن آن حلال است

پاورقي





1ـ در مورد نجس بودن اهل كتاب مانند يهوديان و مسيحيان ، نظر مشهور فـقـهـى بـر نجاست است ، امّا بعضى از فقها، مثل مرحوم آيت ا... حكيم و شهيد آيت الله سيد محمد باقر صدر قائل به طهارت آنان بودند.

2ـ توضيح المسايل ، مسئله 106.

3ـ همان مدرك ، ص 108.

4ـ همان مدرك ، مساءله ، 109.

5ـ توضيح المسايل ، مساءله 110.

6ـ همان مدرك ، مساءله 107.

7ـ تـذكـيـه : عـبـارت اسـت از ذبـح شـرعـى حـيـوان ، كـه بـا اين ذبح ، گوشت حيوان حلال گوشت حلال و بدن آن پاك مى شود.

8ـ استفتاآت ، ج 1، ص 97.

9ـ استفتاآت ، ج 1، ص 97.

10ـ همان مدرك ، ص 98.

11ـ توضيح المسايل ، مساءله 2588.

12ـ توضيح المسايل ، مساءله 2589.

13ـ استفتاآت ، ج 1، ص 104.

14ـ همان مدرك .

15ـ همان مدرك ، ص 108.

16ـ تحريرالوسيله ، ج 1، كتاب الصيد، ص 144، مساءله 25.