مـوقـعـى انـسـان مـى تـوانـد مـشـغـول نـمـاز شـود كـه يـقـيـن كـنـد وقـت داخل شده است ، يا دو مرد عادل به داخل شدن وقت خبر دهند.(81)

يقين به داخل شدن وقت نكنند مشغول نماز نشوند، ولى اگر انسان به واسطه ابر يا غبار و مـانـنـد ايـنـهـا كـه بـراى هـمـه مـانـع از يـقـيـن كـردن اسـت ، نـتـوانـد در اوّل وقـت نـمـاز، بـه داخـل شـدن وقـت يـقـيـن كـنـد، چـنـانـچـه گـمـان داشـتـه باشد كه وقت داخل شده ، مى تواند مشغول نماز شود.(82)

وقت نماز صبح

نـزديـك اذان صـبـح از طـرف مـشـرق ، سـفـيـده اى روبـه بالا حركت مى كند، كه آن رافجر اوّل گـويـنـد، مـوقـعـى كـه آن سـفـيـده پـهـن شـد، فـجـر دوّم و اوّل وقـت نـمـاز صـبـح اسـت و آخـر وقـت نـمـاز صـبـح مـوقـعـى اسـت كـه آفـتاب بيرون مى آيد.(83)

طـلوع فـجـرى كـه در روزه گـرفـتـن مـطـرح اسـت . فـجـر دوّم ، يـعـنـى اوّل وقت نماز صبح است كه براى روزه گرفتن تا اين وقت مى تواند بخورد و بياشامد.

كـسـى كـه در مـاه رمضان جنب است ، چون بايد هنگام طلوع فجر دوّم پاك باشد، بنابراين بـايـد تـا آن هـنـگـام غـسـل كـنـد واگـر نـمـى تـوانـد غـسـل كـنـد بـايـد تـيـمـم بدل از غسل به جا آورد.

يـك روز طـلوع فـجـر را تشخيص داد، براى هميشه نمى تواند بنا را بر آن وقت بگذارد، بـه عـنـوان مـثـال اگـر در اوّل اسفندماه طلوع فجر ساعت 20/5 دقيقه بود، نمى تواند تا پـايـان خـرداد نيز همين ساعت را، ساعت طلوع فجر بداند، بلكه طلوع فجر با توجه به فصول و ماهها تغيير مى كند.

اگـر شـك كـند فجر طلوع كرده است يا نه ، نمى تواند نماز بخواند، بلكه براى نماز خواندن بايد يقين پيدا كند وقت داخل شده است .

اگر در ماه رمضان شك كند فجر طلوع كرده است يا نه ، مى تواند بخورد و بياشامد، تا يقين پيدا كند كه فجر، طلوع كرده است .

تشخيص ظهر شرعى

يزى مانند آن را، راست در زمين هموار فرو برند، صبح كه خورشيد بيرون مى آيد، سايه آن بـه طرف مغرب مى افتد و هر چه آفتاب بالا مى آيد اين سايه كم مى شود. بنابراين وقتى سايه به آخرين درجه كمى رسيد و دو مرتبه رو به زياد شدن گذاشت ، معلوم مى شود ظهر شرعى است .(84)

اگر در شهرى سايه چوب (شاخص) به كلى از بين برود، بعد از آن كه سايه از طرف ديگر آغاز شد، ظهر شرعى است .

وقت نماز ظهر و عصر

1ـ وقـت مـخـصـوص : وقـت مـخـصـوص نـمـاز ظـهـر، از اوّل ظهر است تا وقتى كه از ظهر به اندازه خواندن نماز ظهر بگذرد، وقت مخصوص نماز عصر موقعى است كه به اندازه خواندن نماز عصر، وقت به مغرب مانده باشد.

2ـ وقـت مشترك نماز ظهر و عصر: بين وقت مخصوص نماز ظهر و وقت مخصوص نماز عصر، وقت مشترك نماز ظهر و نماز عصر است .(85) تشخيص وقت مغرب

مـغـرب ، مـوقـعـى است كه سرخى طرف مشرق ، كه بعد از غروب آفتاب پيدا مى شود، از بين برود.(86)

آفـتـاب ، غير از مغرب است ، بنابراين ممكن است در كشورهاى غير اسلامى غروب آفتاب از طريق رسانه هاى گروهى اعلام شود، نه مغرب . باتوجه به اينكه براى روزه گرفتن بـايـد از طـلوع فـجـر تـا مـغـرب از كـارهـايـى كـه روزه را باطل مى كند، خود دارى كرد. بنابراين بايد مغرب را تشخيص داد.

درمـاه رمـضـان اگـر شـك كـند مغرب شده است يا نه ، نبايد افطار كند، تا اينكه يقين به مغرب شدن پيدا كند.

درمـاه رمـضـان كوتاه بودن يا بلند بودن روز تاءثير ندارد، بلكه بايد از طلوع فجر تا مغرب روزه داشته باشد، چه اين مدت ده ساعت باشد يا هيجده ساعت .

اگر يك روز مغرب را تشخيص داد، براى مدت زياد نمى تواند آن وقت را ملاك مغرب قرار دهـد، بـلكـه بـا تـوجـه بـه فـصـول ومـاهـهـا، وقـت مـغـرب قابل تغيير است .

وقت نماز مغرب و عشا

1ـ وقـت مـخـصـوص : وقـت مـخـصـوص نـمـاز مـغـرب ، از اول مـغـرب اسـت ، تـا وقـتـى كـه از مغرب به اندازه خواندن سه ركعت نماز بگذرد و وقت مخصوص نماز عشا، موقعى است كه به اندازه خواندن نماز عشابه نصف شب مانده است .

2ـ وقـت مـشـترك : بين وقت مخصوص نماز مغرب و وقت مخصوص نماز عشا، وقت مشترك نماز مغرب و عشاست .(87)

در صـورتـى كـه انـسـان يـقـيـن پيدا كند اذان و يا وقت شرعى كه از راديو اعلام مى شود مطابق وقت واقعى است ، مى تواند به آن اعتماد كند.

در كشورهاى ديگر نمى توان به اذان يا وقت شرعى كه از صداى جمهورى اسلامى پخش مـى شـود، اعتماد كرد. مگرآنكه ثابت شود شهرى كه در آن زندگى مى كند با شهرى كه صداى جمهورى اسلامى از آن پخش مى شود، هم افق هستند.

چـنـانـچـه رسـانـه هـاى جمعى آن كشورها اوقات شرعى را اعلام كنند و موجب يقين گردد مى شود به آن اعتماد كرد