بازگشت

توسعه اي در حكم روزه


چـنـانكه در شان نزول خوانديم در آغاز اسلام آميزش با همسران در شب وروز ماه رمضان مطلقا مـمنوع بود, و همچنين خوردن و آشاميدن پس از خواب و اين شايد آزمايشى بود براى مسلمين و هـم بـراى آماده ساختن آنها نسبت به پذيرش احكام روزه اين آيه كه شامل چهار حكم اسلامى در زمينه روزه و اعتكاف است نخست در قسمت اول مى گويد: ((در شبهاى ماه روزه آميزش جنسى با همسرانتان براى شما حلال شده است )) (احل لكم ليلة الصيام الرفث الى نسئكم ).
سپس به فلسفه اين موضوع پرداخته , مى گويد: ((زنان لباس شما هستند وشما لباس آنها)) (هن لباس لكم وانـتم لباس لهن ).
لـبـاس از يكسو انسان را از سرما و گرما و خطر برخورد اشيا به بدن حفظمى كند, و از سوى ديگر عـيـوب او را مـى پوشاند و از سوى سوم زينتى است براى تن آدمى , اين تشبيه كه در آيه فوق آمده اشاره به همه اين نكات است .
سـپـس قـرآن علت اين تغيير قانون الهى را بيان كرده مى گويد: ((خداوندمى دانست كه شما به خـويـشـتـن خيانت مى كرديد (و اين عمل را كه ممنوع بود بعضاانجام مى داديد) خدا بر شما توبه كرد, و شما را بخشيد)) (علم اللّه انـكم كنتم تختانون انـفسكم فتاب عليكم وعفا عنكم ).
آرى ! براى اين كه شما آلوده گناه بيشتر نشويد خدا به لطف و رحمتش اين برنامه را بر شما آسان ساخت و از مدت محدوديت آن كاست .
اكنون كه چنين است با آنها آميزش كنيد و آنچه را خداوند بر شما مقرر داشته طلب نماييد)) (فالا ن باشروهن وابتغوا ما كتب اللّه لكم ).
سپس به بيان دومين حكم مى پردازد و مى گويد: ((بخوريدو بياشاميد تا رشته سپيد صبح از رشته سـيـاه شب براى شما آشكار گردد)) (وكلوا واشربوا حتى يتبين لكم الخيط الا بيض من الخيط الا سود من الفجر).
بـعـد بـه بـيـان سومين حكم پرداخته مى گويد: ((سپس روزه را تا شب تكميل كنيد)) (ثم اتموا الصيام الى الليل ).
ايـن جـمـلـه تـاكـيـدى اسـت بر ممنوع بودن خوردن و نوشيدن و آميزش جنسى در روزها براى روزه داران , و نيز نشان دهنده آغاز و انجام روزه است كه از طلوع فجرشروع و به شب ختم مى شود .
سـرانجام به چهارمين و آخرين حكم پرداخته مى گويد: ((هنگامى كه درمساجد مشغول اعتكاف هستيد با زنان آميزش نكنيد)) (ولا تباشروهن وانـتم عاكفون فى المساجد).
بـيان اين حكم مانند استثنايى است براى حكم گذشته زيرا به هنگام اعتكاف كه حداقل مدت آن سـه روز است روزه مى گيرند اما در اين مدت نه در روز حق آميزش جنسى با زنان دارند و نه در شب .
در پـايان آيه , اشاره به تمام احكام گذشته كرده چنين مى گويد: ((اينها مرزهاى الهى است به آن نزديك نشويد)) (تلك حدوداللّه فلا تقربوها).
زيرا نزديك شدن به مرز وسوسه انگيز است , و گاه سبب مى شود كه انسان ازمرز بگذرد و در گناه بيفتد.
آرى ! ايـن چـنـين خداوند آيات خود را براى مردم روشن مى سازد, شايدپرهيزكارى پيشه كنند)) (كذلك يبين اللّه آياته للناس لعلهم يتقون ).