بازگشت

احكام صيد در حال احرام ـ


ايـن آيـه و دو آيـه بـعـد نـاظر به يكى از احكام عمره و حج , يعنى مساله شكارحيوانات صحرايى و دريـايـى در حـال احـرام مى باشد نخست اشاره به جريانى كه مسلمانان در سال ((حديبيه )) با آن روبـرو بـودنـد كرده , مى گويد: ((اى كسانى كه ايمان آورده ايد ! خداوند شما را با چيزى از شكار مـى آزمـايد, شكارهايى كه بقدرى به شما نزديك مى شوند كه حتى با نيزه و دست مى توانيد آنها را شكار كنيد)) (ي ايهاالذين آمنوا ليبلونكم اللّه بشى من الصيد تناله ايديكم ورماحكم ).
سـپس به عنوان تاكيد مى فرمايد: ((اين جريان براى آن بوده است كه افرادى كه از خدا با ايمان به غيب مى ترسند, از ديگران شناخته شوند)) (ليعلم اللّه من يخافه بالغيب ).
و در پـايـان آيـه مى فرمايد: ((پس هر كس بعد از آن تجاوز كند مجازات دردناكى خواهد داشت )) (فمن اعتدى بعد ذلك فله عذاب اليم ).
(آيه 95)ـ در اين آيه با صراحت و قاطعيت بيشتر و بطور عموم فرمان تحريم صيد را در حال احرام صـادر كرده , مى گويد: ((اى كسانى كه ايمان آورده ايد !در حال احرام شكار نكنيد)) (ي ايها الذين آمنوا لا تقتلوا الصيد وانتم حرم ).
سـپـس بـه كـفـاره صيد در حال احرام اشاره كرده , مى گويد: ((كسى كه عمدا صيدى رابه قتل بـرساند, بايد كفاره اى همانند آن از چهارپايان بدهد)) يعنى , آن را قربانى كرده و گوشت آن را به مستمندان بدهد (ومن قتله منكم متعمدا فجزآ مثل ما قتل من النعم ).
در اينجا منظور از ((مثل )) همانندى در شكل و اندازه حيوان است به اين معنى كه مثلا اگر كسى حيوان وحشى بزرگى را همانند شترمرغ صيد كند, بايد كفاره آن راشتر انتخاب كند و يا اگر آهو صيد كند بايد گوسفند كه تقريبا به اندازه آن است قربانى نمايد.
و از آنـجـا كـه ممكن است مساله همانندى براى بعضى مورد شك و ترديدواقع شود, قرآن در اين زمـينه دستور داده است كه ((بايد اين موضوع زيرنظر دو نفر ازافراد مطلع و عادل انجام پذيرد)) (يحكم به ذوا عدل منكم ).
و در بـاره ايـن كـه ايـن كـفـاره در كـجـا بايد ذبح شود, دستور مى دهد كه به صورت ((قربانى و ((هدى )) اهدا به كعبه شود و به سرزمين كعبه برسد)) (هديا بالغ الكعبة ).
سـپس اضافه مى كند كه , لازم نيست حتما كفاره به صورت قربانى باشد, بلكه دو چيز ديگر نيز هر يـك مى توانند جانشين آن شوند, نخست اين كه ((معادل پول آن را در راه اطعام مساكين مصرف كند)) (او كفارة طعام مساكين ).
((و يا معادل آن روزه بگيرد)) (او عدل ذلك صياما).
((اين كفارات به خاطر آن است كه كيفر كار خلاف خود را ببيند)) (ليذوق وبال امره ).
اما از آنجايى كه هيچ حكمى معمولا شامل گذشته نمى شود, تصريح مى كندكه ((خدا از تخلفاتى كـه در ايـن زمـينه در گذشته انجام داده ايد, عفو فرموده است ))(عفااللّه عما سلف ) ((و هرگاه كـسـى به اين اخطارهاى مكرر و حكم كفاره اعتنا نكند وباز هم مرتكب صيد در حال احرام شود, خداوند از چنين كسى انتقام خواهد گرفت و خداوند تواناست , و به موقع انتقام مى گيرد)) (ومن عاد فينتقم اللّه منه واللّه عزيزذوانتقام ).
(آيه 96)ـ در اين آيه پيرامون صيدهاى دريا سخن به ميان آورده , مى گويد:((صيد دريا و طعام آن براى شما (در حال احرام ) حلال است )) (احل لكم صيد البحروطعامه ).
مـنـظـور از ((طـعـام )) همان خوراكى است كه از ماهيان صيد شده ترتيب داده مى شود, زيرا آيه مى خواهد دو چيز را مجاز كند نخست صيد كردن و ديگر خوردن غذاى صيد شده .
سپس به فلسفه اين حكم اشاره كرده مى گويد: ((اين به خاطر اين است كه شما و مسافران بتوانيد بهره ببريد)) (متاعا لكم وللسيارة ).
يعنى به خاطر اين كه در حال احرام براى تغذيه به زحمت نيفتيد وبتوانيد ازيك نوع صيد بهره مند شويد, اين اجازه در مورد صيد دريا به شما داده شده است .
بـار ديـگـر بـه عـنوان تاكيد به حكم سابق بازگشته , مى گويد: ((مادام كه در حال احرام هستيد صيدهاى صحرايى بر شما حرام است )) (وحرم عليكم صيد البر مادمتم حرما).
و در پـايـان آيـه بـراى تـاكيد تمام احكامى كه ذكر شد مى فرمايد: ((از خداوندى كه در قيامت در پـيـشـگـاه او مـحـشور خواهيد شد بپرهيزيد)) و با فرمان او مخالفت ننماييد (واتقوااللّه الذى اليه تحشرون ).