بازگشت

احترام به پيش كسوتان در مجالس


در تـعـقيب دستورى كه در آيات گذشته در مورد ترك نجوا در مجالس , ومحدود ساختن آن به موارد معين آمده , در اين آيه يكى ديگر از آداب مجلس رابازگو كرده , مى فرمايد: ((اى كسانى كه ايـمـان آورده ايـد! هـنـگامى كه به شما گفته شود:مجلس را وسعت بخشيد (و به تازه واردها جا دهيد) وسعت بخشيد)) (يا ايها الذين آمنوا اذا قيل لكم تفسحوا فى المجالس فافسحوا).
كه اگر چنين كنيد: ((خداوند (بهشت را) براى شما وسعت مى بخشد)) و دراين جهان نيز به قلب و جان و رزق و روزى شما وسعت مى دهد (يفسح اللّه لكم ).
و از آنـجـا كـه گـاهـى مجلس آن چنان مملوست كه بدون برخاستن بعضى جابراى ديگران پيدا نـمـى شود, و يا اگر جائى پيدا مى شود مناسب حال آنها نيست درادامه آيه مى افزايد: ((و هنگامى كه گفته شود: برخيزيد برخيزيد)) (واذا قيل انشزوافانشزوا).
نـه تعلل جوئيد و نه به هنگامى كه برمى خيزيد ناراحت شويد, چرا كه گاه تازه واردها از شما براى نشستن سزاوارترند به خاطر خستگى مفرط, يا كهولت سن , و يااحترام خاصى كه دارند, و يا جهات ديگر.
سـپس به بيان پاداش انجام اين دستور الهى پرداخته مى افزايد: اگر چنين كنيد((خداوند كسانى را كـه ايمان آورده اند و كسانى را كه علم به آنها داده شده درجات عظيمى مى بخشد)) (يرفع اللّه الذين آمنوا منكم والذين اوتوا العلم درجات ).
اشاره به اين كه اطاعت اين دستورات دليل برايمان و علم و آگاهى است , ونيز اشاره به اين كه اگر پـيـغـمـبر اكرم (ص ) به بعضى دستور داد از جا برخيزند و به تازه واردان جا دهند براى يك هدف مقدس الهى و احترام به پيشگامان در ايمان و علم بوده است .
و از آنـجا كه گروهى اين آداب را با طيب خاطر و از صميم دل انجام مى دهند,و گروه ديگرى با كراهت و ناخشنودى , يا براى ريا و تظاهر, در پايان آيه مى افزايد:((و خداوند به آنچه انجام مى دهيد آگاه است )) (واللّه بما تعملون خبير).
اين آيه نشان مى دهد آنچه مقام آدمى را نزد خدا بالا مى برد, دو چيز است :ايمان و علم .
آيـه ـ شـان نزول : نقل كرده اند: جمعى از اغنيا خدمت پيامبر(ص ) مى آمدندو با او نجوا مى كردند (ايـن كـار عـلاوه بـر اين كه وقت گرانبهاى پيغمبر(ص ) را مى گرفت مايه نگرانى مستضعفين و موجب امتيازى براى اغنيا بود) در اينجا اين آيه نازل شد و به آنها دستور داد كه قبل از نجوا كردن بـا پـيامبر(ص ) صدقه اى به مستمندان بپردازند, اغنيا وقتى چنين ديدند از نجوا خوددارى كردند آيـه بـعـد نازل شد (و آنهارا ملامت كرد و حكم آيه اول را نسخ نمود) و اجازه نجوا به همگان داد ـ ولى نجوادر مورد كار خير و اطاعت پروردگار.