جواب:
معتقد ساختن افراد بي ايمان، تلاشي پر دامنه همراه با آگاهي، استقامت و تعهد را مي طلبد. از ديگر سو افراد بي ايمان از جهت ميزان آگاهي، روند تأثيرپذيري، ميزان حقيقت طلبي يا حقيقت گريزي، مراتب بسيار متفاوتي دارند. بنابر اين هرگز نمي توان انتظار داشت كه با ارائه نسخه واحدي، بتوان هر فرد غيرمعتقد و دور از حقايق ديني را به سهولت به سوي دين دعوت كرد؛ بلكه اين مسأله از سويي مرتبط با توان مندي ها و قدرت جذب شخص هدايتگر از جهت بهره مندي هاي عملي، كشش هاي اخلاقي و كيفيت اثرگذاري است و از ديگر سو مرتبط با ويژگي هاي روحي، اخلاقي، روانشناسي و ذهني مخاطب مي باشد. بنابر اين آنچه به صورت كلي مي توان بر شمرد اين است كه: 1- كسي كه در صدد هدايت ديگران است، بايد از نظر اخلاقي به گونه اي باشد كه بتواند مخاطب را به خود جذب نمايد. 2- هدايتگر بايد درك درستي از مخاطب، ميزان انحراف وي، ارزش هايي كه بدان وابسته است يا به سمت آنها گرايش دارد، راه نقوذ و تأثيرگذاردن بر وي و... داشته باشد. 3- ارشاد كننده بايد آگاهي كافي نسبت به دين حق داشته باشد و بتواند به خوبي از عهده پاسخ گويي به سؤالات و شبهات مخاطب برآيد. علاوه بر امور فوق، شخص بايد به گونه هاي مختلف از عوامل تأثير گذار بر مخاطب استفاده كند و با برنامه ريزي حساب شده و تدريجي او را به سمت دين و حقايق الهي دعوت نمايد و در برخوردهاي علمي نيز اخلاق نيك را كنار نگذارد. تلاش شما براي آشنا ساختن دوست خود با نماز، كاري بس ارزشمند و مورد پسند است. دعوت مردم به آشنايي با خداوند و عبادت او از برجسته ترين و متعالي ترين امور است. اما راه كارهاي عملي قابل ارائه به قرار زير است: 1- براي ترغيب و تشويق به نماز، در آغاز بايستي زير بناهاي فكري فرد را مورد بررسي قرار داده و در اصلاح آن بكوشيد. ديدگاه فرد در مورد خداوند، جهان هستي، انسان، معاد و... اموري است كه داراي نتيجه مستقيم بر عملكرد فرد است. پس بايد به تقويت و اصلاح اين مباني كوشيد. 2- نماز، عملي است كه در مجموعه عقيده توحيدي، داراي معنا و فلسفه است. پس در آغاز بايستي اين مجموعه شناخته شود تا نماز جايگاه خود را در ذهن و انديشه فرد باز نمايد، ازاين رو يك شناخت صحيح و سالم و واقعي را در ذهن شخص رقم بزنيد و او را به صورت مستقيم و غيرمستقيم از اين واقعيت آگاه سازيد. مانند اين كه گوشزد گردد كه در بينش توحيدي اسلام و ديگر اديان الهي، انسان موجودي است كه به سوي كمال و لقاي پروردگار در حركت است. {A{/Bإِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَيْهِ راجِعُونَ {w6-11w}{I2:156I}/}A}؛ {Mاز خدائيم و به سوي او باز مي گرديم M}». حال در اين مسير، ابزارهايي به مدد انسان مي آيد، تا او از فراموش كردن مسير و هدف باز دارد كه از مهم ترين آنها «نماز» است. {A{/Bأَقِمِ اَلصَّلاةَ لِذِكْرِي {w10-12w}{I20:14I}/} A}؛ {Mنماز را براي ياد من بپا دارM}». آدمي بدون نماز راه را گم خواهد كرد. نمازهاي پنج گانه همانند چراغ هاي برق هستند كه مسيري طولاني و پر خطر را روشن كرده اند تا كسي راه را گم نكند و به بيراهه و سقوط كشانده نشود. آنچه كه موجب مي گردد و برخي از نماز، روي گردان باشند و يا نسبت به آن تساهل كنند، ندانستن فلسفه نماز و يا دركي غلط از آن است. برخي چنين مي پندارند كه نماز انسان، نيازي را از خداوند برطرف مي كند كه البته خيالي واهي است. خداوند نيازي به هيچ مخلوقي ندارد. ازاين رو آنچه كه به عنوان عبادات بر آن تأكيد شده، جملگي در جهت كمال انسان است. نماز داراي آثار و فلسفه هاي متعدد ديگري نيز هست كه به آن اشاره مي كنيم: - نماز، تقدير و سپاس گزاري از خداوند است. - موجب آرامش انسان است. - موجب ياد خداست. - نماز زمينه پرهيز از گناه را در انسان فراهم مي كند. - تأكيدي بر نظافت و سلامتي است. - موجب انضباط و وقت شناسي است. - داراي آثار وحدت بخش اجتماعي است. مجدداً تكرار مي كنيم كه دادن اين اطلاعات و تصحيح انديشه آن فرد درباره نماز ضروري است و بايد انجام گيرد تا به كمك يك نيروي دروني و انگيزه شخصي در پي آن باشند و نيازمند تحريك خارجي و هول دادن و وادار كردن نباشد. اين اطلاعات را به دو روش مستقيم و يا غيرمستقيم مي توان منتقل كرد و انتخاب روش به روحيه مخاطب و توان روحي و علمي شما بستگي دارد. مانند اين كه خود، اين گونه مطالب را گوشزد كنيد و در صورت عدم پذيرش از طرف مخاطب ديگران بگوييد و يا كتاب هاي معرفي شده را در اختيار او بگذاريد. پرتوي از اسرار نماز، قرائتي اسرار الصلاة، ملكي تبريزي، آداب الصلاة، امام خميني صلاةالخاشعين، دستغيب اسرارالصلاة، جوادي آملي 3- در هيچ يك از مراحل ارشاد و راهنمايي از برخورد نيك و ملاطفت آميز و احترام نهادن دور نشويد. اين را بدانيد كه با فشار واجبار كسي را نمي توان هدايت نمود و چه بسا تأثير منفي آن بيشتر از هدايت گردد. اگر رابطه شما با فرد مورد نظر اكنون به جبهه گيري و حساسيت نشان دادن و صف آرايي منتهي شده است براي مدتي سكوت كرده و حرفي به او نگوييد و به دنبال اجراي روش غيرمستقيم باشيد و به شكلي از همكاري افراد ديگر بهره مند شويد. 4- هر شخصي يك نقطه پذيرش و به قول معرفو «رگ خوابي» دارد، سعي كنيد اين رگ خواب و نقطه پذيرش را به دست آوريد و از اين كانال وارد شويد و هدف خود را تعقيب كنيد و لذا به صرف اين كه بايد شخصي را هدايت كرد بسنده نكنيد بلكه با مطالعه بر روي خصوصيات وي راه نفوذ در او و جلب نظر او را به دست آوريد و اقدام كنيد. 5- بيان تأثيرات منفي ترك نماز و روزه و استفاده از روايات بيان شده توسط اهل بيت(ع) در اين زمينه بسيار موثر است. به خصوص اگر به روش غيرمستقيم ارائه گردد و موجب تنبه و موعظه كردن را فراهم سازد. يعني غير از ارائه شناخت بايد در صدد موعظه گري و تنبه قلبي وي نيز برآييد و با ترس و بيم دادن از عذاب اخروي و پيامدهاي منفي ترك نماز و روزه دل او را از غفلت آزاد سازيم. 6- اين راه كارها هم به صورت مستقل و هم به همراه يكديگر مي تواند مؤثر باشد و خوب تر آن است كه روشنگري و موعظه و... همراه هم ارائه گردد تا نافذتر افتد.
|
