جواب:
از جمله فروع دين كه از اهميت فراواني برخوردار است، فريضة امر به معروف و نهي از منكر مي باشد. فريضه اي كه اگر همگاني و فراگير شود و تمام آحاد جامعه خود را نسبت بدان مسئول بدانند، تظاهر به گناه از جامعه برچيده خواهد شد.
در هر حال اين فريضة مهم جزء واجبات كفايي است كه شخص يا گروهي آن را انجام دادند،از بقيه ساقط مي شود. اما همان گونه كه هر واجبي در دين اسلام با وجود شرايط آن محقق مي شود، اين واجب نيز با تحقق شرط قابل اجرا و پي گيري خواهد بود.
علما و مراجع بزرگ شرط هاي امر به معروف و نهي از منكر را به شرح ذيل بيان كرده اند:
1ـ آن كه مي خواهد امر و نهي كند، بداند آن چه شخص به جا نمي آورد واجب است، و آن چه به جا مي آورد ، بايد ترك كند. بر كسي كه معروف و منكر را نمي داند، واجب نيست.
دوم: احتمال بدهد امر و نهي او تأثير مي كند. اگر بداند اثر نمي كند، واجب نيست.
سوّم: بداند معصيتكار بنا دارد معصيت خود را تكرار كند. اگر بداند يا گمان كند يا احتمال صحيح بدهد تكار نمي كند، واجب نيست.
چهارم: در امر و نهي مفسده اي نباشد. اگر بداند يا گمان كند اگر امر يا نهي كند، ضرر جاني يا آبرويي يا ماليِ قابل توجه به او مي رسد، واجب نيست، بلكه اگر احتمال صحيح بدهد و ترص ضرر هاي مذكور را پيدا كند، واجب نيست.
اگر بترسد ضرري متوجه متعلقان او مي شود واجب نيست بلكه با احتمال وقوع ضرر جاني يا آبرويي يا مالي كه موجب حرج بر مؤمنان مي شود، واجب نمي شود بلكه در بسياري از موارد حرام است.1
متأسفانه در جامعةامروزي نه تنها امر به معروف و نهي از منكر غبار گرفته، بلكه بسياري از واجبات نيز مورد ترديد و يا بي احترامي و بي اعتنايي است. در چنين مواقعي وظيفة افراد، حفظ و پاسداري از حريم دين مي باشد. اگر فضايي براي اجراي اين فريضه وجود نداشته باشد، كسي در قيامت مورد سؤال واقع نمي شود و به اين خاطر به جهنم نمي رود.
1 توضيح المسائل مراجع، ج 2،ص 618،مسئلة 2791.
|
