جواب:
منظور از شش روز در آيه چهار سورة مباركه سجده و آيات مشابه آن، شش دورة خلقت است همان طور كه مراد از كلمة يوم در آيات نه، ده و دوازدة سورة مباركة فصلت و آيات مشابه آن پارهاي از زمان است و از مجموع آيات دربارة خلقت آسمانها و زمين ميتوان دريافت كه براي خلقت آسمان دو روز، براي زمين دو روز، و براي آن چه مابين آسمان و زمين است دو روز تعيين شده است: اللّهُ الَّذي خَلَقَ السَّمـَوَتِ والاَرضَ وما بَينَهُما في سِتَّةِ اَيّام(سجده،9) خداوند كسي است كه آسمانها و زمين و آن چه را ميان آن دو است در شش روز ]= شش دوران[ آفريد. براين مبنا در آيات نه و دوازده فصلت هر يك از خلقت آسمانها و زمين را در دو روز به صورت مستقل بيان فرموده است كه مطابق با آيه نه سجده است.
و اما اين كه فرموده: وقَدَّرَ فيها اَقوَتَها فِياَربَعَةِ اَيّام(فصلت،10) و توشههاي آن (زمين) را در چهار روز، به گونه برابر براي پرسندگان به اندازه آورد. مراد از تقدير اقوات زمين در چهار روز، تقدير آن در چهار فصل است كه برحسب ظاهر، به دنبال ميل شمالي و جنوبي خورشيد پديد ميآيد. پس ايام چهارگانه، همان فصول چهارگانه است زيرا، آن چه دربارة آسمانها و زمين آمده خلقت آنها است. در حالي كه دربارة اقوات كه در آية اخير ميبينيم، تقدير اقوات است، نه خلقت آنها و بين خلقت و تقدير فرق است ولذا ميفرمايد: و توشههاي آن (زمين) را در چهار روز (چهار فصل) تقدير و مقرر كردهايم نميفرمايد: توشههاي آن را در چهار روز (چهار فصل) خلق كرديم.
با توضيحاتي كه بيان شد، جمع بين آيات مورد بحث روشن ميشود. هيچ گونه تنافي ديده نميشود. واللّه اعلم(ر. ك: ترجمه الميزان، علامه طباطبايي(ره)، ج 10، ص 222 ـ 225، دفتر انتشارات اسلامي همان، ج 17، ص 549 ـ 552 معارف قرآن، آيت اللّه مصباح يزدي، ج 2 / 1، ص 241 ـ 243، مؤسسه در راه حق.)
|
