جواب:
اگر كسي تكاليف الهي را به جا نياورد يا جاهل قاصر است و يا جاهل مقصر ميباشد، اگر جاهل قاصر باشد يعني به اصل وجودو وجوب تكاليف جهل داشته باشد، مورد مؤاخذه و عذاب قرار نميگيرد چنان كه خداوند مهربان ميفرمايد: إِلآالْمُسْتَضْعَفِينَ مِنَ الرِّجَالِ وَالنِّسَآءِ وَالْوِلْدَ َنِ لاَيَسْتَطِيعُونَ حِيلَةً وَلاَيَهْتَدُونَ سَبِيلاً # فَأُوْلَغكَ عَسَي اللَّهُ أَن يَعْفُوَعَنْهُمْ وَكَانَ اللَّهُ عَفُوًّا غَفُورًا (نسأ،98 و 99) مگر آن دسته از مردان و زنان و كودكاني كه براستي تحت فشار قرار گرفتهاند ]و حقيقتاً مستضعفند[ نه چارهاي دارند و نه راهي ]براي نجات از آن محيط آلوده[ مييابند، ممكن است خداوند آنها را مورد عفو قرار دهد و خداوند، عفو كننده و آمرزنده است.
اگر جاهل مقصر باشد، گناهان او به دو دسته تقسيم ميشود. 1. صغيره كه به تصريح قرآن كريم اين دسته از گناهان بخشيده ميشوند. إِن تَجْتَنِبُواْ كَبَآغرَ مَا تُنْهَوْنَ عَنْهُ نُكَفِّرْ عَنكُمْ سَيِّ ?‹َاتِكُمْ وَنُدْخِلْكُم مُّدْخَلاً كَرِيمًا (نسأ،31) اگر از گناهان بزرگي كه از آن نهي ميشويد پرهيز كنيد، گناهان كوچك شمارا ميپوشانيم، و شما را در جايگاه خوبي وارد ميسازيم.
2. كبيره اين هم به دو دسته تقسيم ميشود. الف ـ گناهاني كه بدون توبه بوده، ولي از باب تفضل، خداوند متعال مورد بخشش قرار ميگيرند و البته بخشش حق اللّه آسانتر از بخشش حق الناس ميباشد.
ب ـ گناهاني كه انسان در دنيا از آنها توبه كرده است. در اين قسمت نيز گناه بخشيده ميشود (چه حق اللّه و چه حق الناس) ولي دربارة حق الناس شخص بايد جبران كند و يا حق را بازگرداند.
كساني كه به هر دليلي وارد جهنم شده و عذاب خداوند متعال را ميچشند به دو دسته تقسيم ميشوند. 1. عدهاي به طور دائم و هميشگي در جهنم و عذاب الهي خلود دارند، كه كافران و منافقان معاند و محارب، از اين دستهاند إِنَّ اللَّهَ لَعَنَ الْكَـَفِرِينَ وَ أَعَدَّ لَهُمْ سَعِيرًا # خَـَـلِدِينَ فِيهَآ أَبَدًا لآيَجِدُونَ وَلِيًّا وَ لاَنَصِيرًا (احزاب،64 و 65) خداوند كافران را لعن كرده ]و از رحمت خود دور داشته[ و براي آنان آتش سوزانندهاي آماده نموده است، در حالي كه همواره در آن تا ابد ميمانند و ياور و وليّ نخواهند يافت.
وَمَن يَعْصِ اللَّهَ وَرَسُولَهُو وَيَتَعَدَّ حُدُودَهُو يُدْخِلْهُ نَارًا خَـَـلِدًا فِيهَا وَلَهُو عَذَابٌ مُّهِينٌ (نسأ،14) و كسي كه خداوند و پيامبر او را نافرماني و از حدود الهي تجاوز كند، خداوند او را در آتش وارد ميكند كه همواره در آن خواهد بود و براي او عذابي خفت آور است.
2. عدهاي نيز اگر توبه نكرده باشند و مورد بخشش و تفضل خداوند قرار نگرفته باشند و يا حق مردم را نپرداخته و ... براي مدتي در جهنم ميمانند و پس از تحمل عذابهاي الهي، وارد بهشت ميشوند.( ر.ك: الميزان، علامه طباطبايي، ج 12، ص 102 و 103، انتشارات اسلامي وابسته به جامعه مدرسين حوزه علميّه قم. )
|
