جواب:
الف ـ ترديدي نيست كه نماز و روزه از پايههاي مهمّ دين مقدس اسلام به شمار ميآيند. ترك اين واجب به طور عمدي كيفر شديدي در بر دارد. از روايات استفاده ميشود كه نخستين چيزي كه در قيامت از انسان ميپرسند در مورد نماز است، اگر نماز پذيرفته شود، ساير واجبات نيز پذيرفته ميگردد و اگر نماز رد شود، ساير واجبات نيز پذيرفته نميشود.
مردي خدمت پيامبر6 رسيد عرض كرد: به من وصيّتي بفرماييد، حضرت فرمود: نماز را عمداً ترك مكن كسي كه عمداً آن را ترك كند از ملت اسلام خارج شده است.(وسائل الشيعه، حرّ عاملي، ج 3، ص 29، نشر داراحيأ التراث.) در حديث ديگر پيامبر اكرم6 ميفرمايد: تارك نماز از جمله كساني است كه آرزو ميكند به دنيا برگردد تا بتواند گذشته را جبران كند: حَتَّيََّ إِذَا جَآءَ أَحَدَهُمُ الْمَوْتُ قَالَ رَبِّ ارْجِعُون...(مؤمنون،99) وقتي مرگ يكي از آنان فرا رسد ميگويد: پروردگار من مرا بازگردانيد، شايد در آنچه ترك كردم، كوتاهي نمودم، عمل صالحي انجام دهم، به او ميگويند چنين نيست...
قرآن مجيد يكي از عواملي را كه باعث ورود انسان درجهنّم ميشود، ترك نماز ميداند: فِي جَنَّـَتٍ يَتَسَآءَلُونَ # عَنِ الْمُجْرِمِينَ # مَا سَلَكَكُمْ فِي سَقَرَ # قَالُواْ لَمْ نَكُ مِنَ الْمُصَلِّينَ (مدثر،40ـ43) بهشتيان در باغهاي بهشتند و سؤال ميكنند از مجرمان، چه چيز شما را به دوزخ وارد ساخت، ميگويند ما از نمازگزاران نبوديم. پيامبر اكرم6 در اينباره ميفرمايد: كسي كه به نماز اهميّت ندهد و آن را كوچك شمارد، سه مصيبت در قيامت به او ميرسد: 1. فرشتهاي او را به خواري و ذلّت به زمين ميافكند. 2. حساب او حساب سختي است. 3. خداوند نظر رحمت به او نميكند و براي او عذاب سختي است.(بحارالانوار، علامه مجلسي، ج 83، نشر مكتب الاسلامية.) از مجموع اين آيات و روايات استفاده ميشود كه سرنوشت بدي در انتظار ترك كننده نماز و روزه است، امّا در عين حال، فضل و كرم خدا خيلي زياد است و چه بسا به اندك بهانهاي، بنده خود را مورد لطف قرار داده و از گناه او درگذرد.
ب ـ انجام نماز و روزه براي كسي كه از دنيا رفته، در صورتي كه حمد و سوره صحيح باشد و انسان به طور صحيح آن را به جا آورد، هيچ مانعي ندارد و در صورتي كه براي رضاي خدا و بدون گرفتن مالي، اين كار را انجام دهد، اجر فراوان داردو احسان بزرگي است، به ويژه اگر ]مرده[ از بستگان انسان باشد كه پاداش او بيشتر است و چنانچه در برابر انجام نماز و روزه مزدي هم بگيرد، مانعي ندارد، به شرط آن كه به طور صحيح آن را به جا آورد.
ج ـ انسان حق ندارد به مسلمان ديگر اهانت كند. از ديدگاه قرآن مجيد فحش و ناسزا گناه بزرگي است. قرآن از دشنام به بتهاي كُفّار هم نهي كرده ميفرمايد: وَلاَتَسُبُّواْ الَّذِينَ يَدْعُونَ مِن دُونِ اللَّهِ فَيَسُبُّواْ اللَّهَ عَدْوَا بِغَيْرِ عِلْم(انعام،108) بت و معبود كساني را كه غير خدا را ميخوانند، دشنام ندهيد، مبادا آنها نيز از روي ظلم و جهل خدا را دشنام دهند.
از اين آيه استفاده ميشود كه رعايت اصول ادب و عفت و نزاكت در بيان، حتّي در برابر خرافيترين و بدترين اديان، لازم و ضروري است(تفسير نمونه، آيت اللّه مكارم شيرازي و ديگران، ج 5، ص 394، نشر دارالكتب الاسلامية.) بنابراين، در موردي كه شخصي به انسان بدي هم كرده باشد نميتوان به او فحّاشي كرد، به ويژه در صورتي كه از دنيا رفته باشد كه گناه آن شديدتر است. در روايات تأكيد شده كه مردگان را به نيكي ياد كنيد و براي آنها، از خدا طلب مغفرت و آمرزش كنيد.
|
