بازگشت

گروه: احكام شرعي
 
 
مرکز پاسخگو:تبيان
موضوع اصلي:كلام
موضوع فرعي:سلام پيامبر(ص) بر اهل بيت (ع)
سؤال:جريان سلام هر روزه پيامبر بر اهل بيت و علت آن چيست؟
جواب:

پس از نزول آية تطهير مدتي طولاني رسول اكرم (ص) هنگام نماز صبح بر در خانة فاطمة زهرا (سلام الله عليها) ميايستاد و دو دست خود را بر دو طرف چهار چوب در ميگذاشت و ميفرمود: «السَلام عَليكم أَهل البَيت و رَحمة الله وبركاته، الصلاة رحمكم الله» «إِنّما يُريد الله لِيُذهب عَنكم الرِجس أَهل البَيت ويُطهِّركم تَطهيراً» «أنا حَرب لِمَن حاربتم، أَنا سِلم لمن سالَمتم». (در المنثور6/ 606) از ابن عباس نقل شده است: هر روز وقت هر نماز، يعني روزي پنج مرتبه اين كار را ميكرد؛ يأتي كل يومٍ باب علي بن أبي طالب (رضي الله عنه) عند وقت كلِّ صلاة فيقول « السلام عليكم ورحمة الله وبركاته أهل البيت «إنّما يريد الله ... «الصلاة رَحمكم الله»، كل يوم خمس مرّات. (درّالمنثور6/606 ، ذيل آيه)

در اين كه مدت آمدن آن حضرت و سلام كردن و قرائت آية تطهير چقدر بوده است، روايات مختلفي و جود دارد كه عبارتند از چهل روز، شش ماه، هفت ماه، هشت ماه، نُه ماه، هفده ماه.

سرّ اختلاف روايات اين است كه هر يك از راويان، مدت مشاهدة خودش را بيان كرده است، يعني يكي چهل روز در مدينه بود و مشاهده كرد هر روز پيغمبر اكرم (ص) اين عمل را تكرار ميكند، ديگري شش ماه در مدينه بود، سومي هفت ماه و... .

بعضي از روايات اشعار دارد كه آن حضرت تا آخر عمر شريف شان اين كار را تكرار ميكرد. از ابوالحمراء، خادم رسول اكرم (ص) نقل شده است:

كان رسول الله (ص) يجيء عند كل صلاة فجر فيأخذ بعضادة هذا الباب؛ ثم يقول: «السلام عليكم يا أهل البيت ورحمة الله وبركاته ـ فَيَردّون عليه من البيت ـ وعليكم السلام ورحمة الله وبركاته ـ فيقول: الصلاة رحمكم الله «إِنّما يُريد اللهَ لِيذهب عَنكم الرِجس أَهل البَيت ويُطهِّركم تَطهيراً».

آنگاه نفيع بن حارث كه راوي اين حديث است از ابوالحمراء پرسيد: در خانه، چه كساني بوده اند؟ جواب داد:

عليّ وفاطمة والحسن والحسين (عليهم السلام).

اين روايت كه در آن آمده : «يجئيءُ عنْد كلِّ صلاة فجرٍ» ( وقت هر نماز صبح ميآمد) و اشاره به مدت آن نشده است، ظهور دارد كه آن حضرت اين كار را تا پايان عمر انجام ميداد؛ چنان كه روايت ابن عباس كه سيوطي آن را نقل كرده نيز چنين ظهوري دارد.

حديث ابوالحمراء در مآخذ شيعه اين گونه آمده است: پيامبر اكرم (ص) تا پايان عمر اين كار را انجام ميداد: «فلم يزل يفعل ذلك كل يوم إذا شهد المدينة حتّي فارق الدّنيا». ( تفسير قمي2/67، طه/132)

امام مجتبي (ع) نيز پس از پذيرش صلح تحميلي در سخنراني خود در حضور طاغوت شام فرمود:

«... ثُمّ مَكَث رسول الله (ص) بَعد ذلك بَقيّة عُمره حتّي قَبضه الله إِليه يأَتينا كُلّ يوم عِند طُلوع الفَجر فيقول: الصَلاة يَرحمكم الله ...» (امالي شيخ طوسي/565، مجلس بيست و يكم)

اين دو عبارت، صراحت دارد كه پيامبر اكرم تا آخر عمر اين كار را انجام ميداده است.

اتفاقاً اين احتمال، مؤيدي نيز دارد و آن اين كه: مدينة آن روز، پيوسته محل رفت و آمد وفْدها و گروه هاي مختلفي بود كه از شهر ها و روستاهاي دور و نزديك به آنجا ميآمدند و با پيغمبر اكرم (ص) مذاكره و مباحثه ميكردند، آيات الهي را ميشنيدند، احكام را ميآموختند، پاسخ پرسش ها ي خود را ميگرفتند و... از اين رو بعيد نيست كه بگوييم: آن حضرت براي معرّفي «أهل البيت» به تازه واردها و تذكار و يادآوري ديگران، تا آخر عمر شريف خود اين كار را تكرار ميكرد.

احتمال دارد كه آيه تطهير هفده ماه قبل از رحلت رسول اكرم (ص) نازل شده باشد و آن حضرت در تمام اين مدّت، تلاوت آن را بر در خانة دختر خود تكرار ميكرد. بدين طريق ميتوان بين اين روايت و بقيه روايات جمع كرد.