احکام روزه از رساله امام خميني (ره)

1730 اول ماه به پنج چيز ثابت مى شود: اول: آنكه خود انسان ماه را ببيند. دوم: عده اى كه از گفته آنان يقين پيدا مى شود بگويند ماه را ديده ايم. و همچنين است هر چيزى كه به واسطه آن يقين پيدا شود. سوم: دو مرد عادل بگويند كه در شب ماه را ديده ايم، ولى اگر صفت ماه را بر خلاف يكديگر بگويند، يا شهادتشان خلاف واقع باشد، مثل اين كه بگويند داخل دايره ماه طرف افق بود، اول ماه ثابت نمى شود. اما اگر در تشخيص بعضى خصوصيات اختلاف داشته باشند، مثل آن كه يكى بگويد ماه بلند بود و ديگرى بگويد نبود، به گفته آنان اول ماه ثابت مى شود. چهارم: سى روز از اول ماه شعبان بگذرد كه بواسطه آن اول ماه رمضان ثابت مى شود، و سى روز از اول رمضان بگذرد كه بواسطه آن اول ماه شوال ثابت مى شود. پنجم: حاكم شرع حكم كند كه اول ماه است.



1731 اگر حاكم شرع حكم كند كه اول ماه است، كسى هم كه تقليد او را نمى كند،بايد به حكم او عمل نمايد، ولى كسى كه مى داند حاكم شرع اشتباه كرده، نمى تواند به حكم او عمل نمايد.



1732 اول ماه با پيشگويى منجمين ثابت نمى شود، ولى اگر انسان از گفته آنان يقين پيدا كند، بايد به آن عمل نمايد.



1733 بلند بودن ماه يا دير غروب كردن آن، دليل نمى شود كه شب پيش، شب اول ماه بوده است.



1734 اگر اول ماه رمضان براى كسى ثابت نشود و روزه نگيرد، چنانچه دو مرد عادل بگويند كه شب پيش ماه را ديده ايم، بايد روزه آن روز را قضا نمايد.



1735 اگر در شهرى اول ماه ثابت شود، براى مردم شهر ديگر فايده ندارد، مگر آن دو شهر با هم نزديك باشند، يا انسان بداند كه افق آنها يكى است.



1736 اول ماه به تلگراف ثابت نمى شود، مگر دو شهرى كه از يكى به ديگرى تلگراف كرده اند نزديك يا هم افق باشند و انسان بداند تلگراف از روى حكم حاكم شرع يا شهادت دو مرد عادل بوده است.



1737 روزى را كه انسان نمى داند آخر رمضان است يا اول شوال، بايد روزه بگيرد، ولى اگر پيش از مغرب بفهمد كه اول شوال است، بايد افطار كند.



1738 اگر زندانى نتواند به ماه رمضان يقين كند، بايد به گمان عمل نمايد، و اگر آن هم ممكن نباشد، هر ماهى را كه روزه بگيرد صحيح است. و بنابر احتياط واجب بايد بعد از گذشتن يازده ماه از ماهى كه روزه گرفته، دوباره يك ماه روزه بگيرد. ولى اگر بعد گمان پيدا كرد، بايد به آن عمل نمايد.







احكام روزه از رساله آيه الله فاضل لنکراني





مسأله 1800 ـ اوّل ماه به چند چيز ثابت مى شود:

اوّل: آنكه خود انسان ماه را ببيند.

دوّم: عدّه اى كه از گفته آنان يقين پيدا مى شود بگويند ماه را ديده ايم و همچنين است هر چيزى كه بواسطه آن يقين پيدا شود.

سوّم: سى روز از اول ماه شعبان بگذرد كه بواسطه آن اوّل ماه رمضان ثابت مى شود يا سى روز از اوّل رمضان بگذرد كه بواسطه آن اوّل ماه شوال ثابت مى شود.

چهارم: دو مرد عادل بگويند كه: در شب، ماه را ديده ايم، ولى اگر صفت ماه را بر خلاف يكديگر بگويند، يا شهادتشان خلاف واقع باشد مثل اينكه بگويند: داخل دائره ماه طرف اُفق بود، اوّل ماه ثابت نمى شود. امّا اگر در تشخيص بعض خصوصيّات اختلاف داشته باشند مثل آنكه يكى بگويد ماه بلند بود، و ديگرى بگويد نبود، بگفته آنان اول ماه ثابت مى شود.

پنجم: مجتهد جامع الشرائط حكم كند كه اوّل ماه است.

مسأله 1801 ـ اگر مجتهد جامع الشرائط حكم كند كه اوّل ماه است كسى هم كه تقليد او را نمى كند بايد به حكم او عمل كند، ولى كسى كه مى داند مجتهد جامع الشرائط اشتباه كرده نمى تواند به حكم او عمل نمايد.

مسأله 1802 ـ اول ماه با پيشگوئى منجمين ثابت نمى شود، ولى اگر انسان از گفته آنان يقين پيدا كند بايد به آن عمل نمايد.

مسأله 1803 ـ بلند بودن ماه يا دير غروب كردن آن دليل نمى شود كه شب پيش شب اوّل ماه بوده است.

مسأله 1804 ـ اگر اوّل ماه براى كسى ثابت نشود و روزه نگيرد چنانچه دو مرد عادل بگويند كه شب پيش ماه را ديده ايم بايد روزه آن روز را قضا نمايد.

مسأله 1805 ـ اگر در شهرى اول ماه ثابت شود براى مردم شهر ديگر فايده ندارد، مگر آن دو شهر با هم نزديك باشند، يا انسان بداند كه افق آنها يكى است.

مسأله 1806 ـ اول ماه با مخابره تلگراف از شهرى به شهر ديگر ثابت نمى شود، مگر دو شهرى كه از يكى بديگرى تلگراف كرده اند نزديك يا هم افق باشند، و انسان بداند كه تلگراف از روى حكم مجتهد جامع الشرائط يا شهادت دو مرد عادل بوده



[289]

است.

مسأله 1807 ـ روزى را كه انسان نمى داند آخر ماه رمضان است يا اول شوّال، بايد روزه بگيرد، ولى اگر پيش از مغرب بفهمد كه اوّل شوال است بايد افطار كند.

مسأله 1808 ـ اگر زندانى نتواند به ماه رمضان يقين كند، بايد به گمان عمل نمايد، و اگر آنهم ممكن نباشد، هر ماهى را كه روزه بگيرد صحيح است و بايد بعد از گذشتن يازده ماه از ماهى كه روزه گرفته دوباره يك ماه روزه بگيرد و اگر بعد خلاف آن ثابت شود، روزه او صحيح است، و اگر ثابت شود كه هنوز ماه رمضان نرسيده، بايد دوباره روزه بگيرد.





احکام روزه از رساله آيه الله مکارم شيرازي







مسأله 1456ـ اوّل ماه از پنج طريق ثابت مى شود:



1ـ ديدن ماه با چشم، امّا ديدن با دوربين و وسايل ديگرى از اين قبيل كافى نيست.



2ـ شهادت عدّه اى كه از گفته آنها يقين پيدا شود (هر چند عادل نباشند، همچنين هر چيزى كه مايه يقين گردد).



3ـ شهادت دو مرد عادل، ولى اگر اين دو شاهد صفت ماه را بر خلاف يكديگر بگويند، يا نشانه هايى بدهند كه دليل بر اشتباه آنهاست به گفته آنها اوّل ماه ثابت نمى شود.



4ـ گذشتن سى روز تمام از اوّل ماه شعبان كه اوّل ماه رمضان با آن ثابت مى شود، يا گذشتن سى روز تمام از اوّل ماه رمضان كه اوّل ماه شوال ثابت مى شود (البتّه اين در صورتى است كه اوّل ماه قبل مطابق همين طريق ثابت شده باشد).



5ـ حكم حاكم شرع، به اين صورت كه براى مجتهد عادلى اوّل ماه ثابت شود و سپس حكم كند كه آن روز اوّل ماه است، در اين صورت پيروى از او بر همه لازم است، مگر كسى كه يقين به اشتباه او دارد.



مسأله 1457ـ اوّل ماه به وسيله تقويمها و محاسبات منجّمين ثابت نمى شود، هرچند آنها اهل اطّلاع و دقّت باشند، مگر اين كه از گفته آنها يقين حاصل گردد، همچنين بلند بودن ماه و دير غروب كردن آن دليل بر اين نمى شود كه شب قبل شب اوّل ماه بوده است.









[272]



مسأله 1458ـ اگر در شهرى اوّل ماه ثابت شود براى شهرهاى ديگر كه با آن نزديك است كافى است و همچنين شهرهاى دور دستى كه افق آنها باهم متّحد است، همچنين اگر در بلاد شرقى ماه ديده شود براى كسانى كه در بلاد غربى نسبت به آنها باشند كافى است (مثل اين كه اوّل ماه در مشهد ثابت شود مسلّماً براى كسانى كه در تهران هستند كافى است ولى عكس آن كفايت نمى كند).



مسأله 1459ـ اگر اوّل ماه رمضان ثابت نشود روزه واجب نيست، ولى اگر بعداً ثابت شود كه آن روزى را كه روزه نگرفته اوّل ماه بوده بايد آن را قضا كند.



مسأله 1460ـ روزى را كه انسان شك دارد آخر رمضان است يا اوّل شوّال بايد روزه بگيرد، امّا اگر در اثناء روز ثابت شود كه اوّل شوّال است بايد افطار كند هر چند نزديك مغرب باشد.



مسأله 1461ـ هرگاه شخص زندانى نتواند به ماه رمضان يقين پيدا كند بايد به گمان خود عمل نمايد و آن ماه را كه بيشتر احتمال مى دهد كه ماه رمضان است روزه بگيرد و اگر گمان براى او حاصل نشود هر ماهى را كه روزه بگيرد صحيح است، ولى احتياط واجب آن است كه اگر زندان او ادامه يابد در سال آينده نيز همان ماه را روزه بگيرد.





احكام روزه از رساله آيه الله تبريزي





1739 - اول ماه به چهار چيز ثابت مى شود : اول آن كه خود انسان ماه را ببيند.

دوم عـده اى كـه از گـفته آنان يقين يا اطمينان پيدا مى شود , بگويند ماه را ديده ايم و هم چنين است هر چيزى كه به واسطه آن يقين يا اطمينان پيدا شود.

سـوم دو مـرد عادل بگويند كه در شب ماه را ديده ايم , ولى اگر صفت ماه را بر خلاف يكديگر بگويند , اول مـاه ثابت نمى شود , و هم چنين است اگر شهادت آنان مبتلى به معارض - يا در حكم معارض - باشد مثلا اگـر گروه زيادى از مردم شهر استهلال نمايند , ولى بيش از دو نفر عادل كسى ديگر ادعاى رؤيت ماه را نـكـنـد , يا آن كه گروهى استهلال كنند , و دو نفر عادل از ميان آنان ادعاى رؤيت كنند , و ديگران رؤيت نـكنند , حال آن كه دو نفر عادل ديگر در ميان آنها باشد كه در دانستن جاى هلال و در تيزبينى و در ديگر خصوصيات مانند آن دو عادل اول باشند , در اين چنين موارد اول ماه به شهادت دو عادل ثابت نمى شود.

چـهـارم سى روز از اول ماه شعبان بگذرد كه به واسطه آن اول ماه رمضان ثابت مى شود , و سى روز از اول رمضان بگذرد كه به واسطه آن , اول ماه شوال ثابت مى شود.

1740 - اول ماه به حكم حاكم شرع ثابت نمى شود , و رعايت احتياط اولى است .

1741 - اول مـاه بـا پيشگويى منجمين ثابت نمى شود , ولى اگر انسان از گفته آنان يقين يا اطمينان پيدا كند , بايد به آن عمل نمايد.

1742 - بلند بودن ماه يا دير غروب كردن آن , دليل نمى شود كه شب پيش , شب اول ماه بوده است , و هم چنين اگر ماه طوق داشته باشد , دليل نمى شود مال شب سابق بوده .

1743 - اگر ماه رمضان براى كسى ثابت نشود و روزه نگيرد , چنانچه بعد ثابت شود كه شب پيش اول ماه بوده , بايد روزه آن روز را قضا نمايد.

1744 - اگـر در شهرى اول ماه ثابت شود , در شهرهاى ديگر كه در افق با او متحد مى باشند , اول ماه نيز ثـابت مى شود , و مقصود از اتحاد افق در اين جا آن است كه اگر در شهر اول ماه ديده شود و در شهر دوم نيز اگر مانعى مانند ابر نباشد - ديده مى شود.

1745 - اول مـاه بـه تلگراف ثابت نمى شود , مگر انسان بداند كه تلگراف از روى شهادت دو مرد عادل يا از راه ديگرى بوده كه شرعا معتبر است .

1746 - روزى را كـه انسان نمى داند آخر رمضان است يا اول شوال , بايد روزه بگيرد , ولى اگر در اثنا روز بفهمد كه اول شوال است بايد افطار كند.

1747 - اگـر زنـدانـى نتواند به ماه رمضان يقين كند , بايد به گمان عمل نمايد , ولى اگر بتواند گمان قويتر پيدا كند نمى تواند به گمان ضعيف تر عمل نمايد و اگر عمل به گمان ممكن نباشد , بايد يك ماهى را كه احتمال مى دهد ماه رمضان است روزه بگيرد ولى بايد آن ماه را در نظر داشته باشد , پس چنانچه بعد بر او معلوم شود كه آن ماه رمضان يا پس از آن بوده چيزى بر او نيست , ولى اگر معلوم شود كه قبل از ماه رمضان بوده بايد روزه هاى ماه رمضان را قضا نمايد.





احكام روزه از رساله آيه الله سيستاني







مساله 1739 - اول ماه به چند چيز ثابت مى شود: اول - آنكه خود انسان ماه را ببيند.

دوم - عـده اى كـه از گفته آنان يقين يا اطمينان پيدا مى شود, بگويند ماه را ديده ايم .

و همچنين است هر چيزى كه بواسطه آن يقين يا اطمينان پيدا شود.

سـوم - دو مـرد عـادل بـگـويند كه در شب ماه را ديده ايم , ولى اگرصفت ماه را بر خلاف يكديگر بگويند, اول ماه ثابت نمى شود.

چهارم - سى روز از اول ماه شعبان بگذرد كه بواسطه آن اول ماه رمضان ثابت مى شود, و سى روز از اول رمضان بگذرد كه بواسطه آن , اول ماه شوال ثابت مى شود.

مساله 1740 - اول ماه به حكم حاكم شرع ثابت مى شود مگر آنكه بداند كه در حكم اشتباه شده , و چنانچه حاكم شرع بگويد دو عادل نزدمن به رؤيت هلال شهادت داده اند كافى است .

مـساله 1741 - اول ماه با پيشگوئى منجمين ثابت نمى شود, ولى اگر انسان از گفته آنان يقين يا اطمينان پيدا كند, بايد به آن عمل نمايد.

مـسـالـه 1742 - بلند بودن ماه يا دير غروب كردن آن , دليل نمى شود كه شب پيش , شب اول ماه بوده است , بلى اگر پيش از ظهر ماه ديده شود,آن روز اول ماه محسوب مى شود, و همچنين اگر ماه طوق داشته باشد معلوم مى شود كه ماه در شب سابق بوده است .

مساله 1743 - اگر اول ماه رمضان براى كسى ثابت نشود و روزه نگيرد, چنانچه بعد ثابت شود كه شـب پـيش اول ماه بوده , بايد روزه آن روز را قضا نمايد, و چنانچه در اثناء روز ثابت شود بايد بقيه روز را امساك كند و بعد از رمضان قضا نمايد.

مـساله 1744 - اگر در شهرى اول ماه ثابت شود, در شهرهاى ديگر چه دور باشند چه نزديك چه در افـق مـتحد باشند يا نه نيز ثابت مى شود در صورتى كه در شب مشترك باشند ولو به اينكه اول شب يكى آخر شب ديگرى باشد.

مـسـاله 1745 - اول ماه به تلگراف ثابت نمى شود, مگر انسان بداند كه تلگراف از روى شهادت دو مرد عادل يا از راه ديگرى بوده كه شرعامعتبر است .

مـسـالـه 1746 - روزى را كه انسان نمى داند آخر رمضان است يا اول شوال , بايد روزه بگيرد, ولى اگر در اثناء روز بفهمد كه اول شوال است بايد افطار كند.

مـسـاله 1747 - اگر زندانى نتواند به ماه رمضان يقين كند, بايد به گمان عمل نمايد.

و اگر آن هـم مـمـكن نباشد, هر ماهى را كه روزه بگيرد صحيح است , ولى بايد بعد از گذشتن يازده ماه از ماهى كه روزه گرفته , دوباره يك ماه روزه بگيرد.