بازگشت

خداشناسي و معاد


قـرآن پـس از اشـاره بـه مساله وحى و نبوت در نخستين آيات اين سوره , به سراغ دو اصل اساسى تعليمات همه انبيا يعنى ((مبدا)) و ((معاد)) مى رود, و اين دواصل مهم را در ضمن عباراتى كوتاه و گويا بيان مى كند.
نـخـسـت مـى گـويد: ((پروردگار شما همان خداوندى است كه آسمانها و زمين رادر شش روز (دوران ) آفريد)) (ان ربكم اللّه الذى خلق السموات والا رض فى ستة ايام ).
((سـپس بر تخت قدرت قرار گرفت , و به تدبير كار جهان پرداخت )) (ثم استوى على العرش يدبر الا مر).
پس از آن كه روشن شد خالق و آفريدگار ((اللّه )) است و زمام اداره جهان هستى به دست اوست و تـدبـيـر هـمه امور به فرمان او مى باشد معلوم است كه بتها اين موجودات بى جان و عاجز و ناتوان هـيچ گونه نقشى در سرنوشت انسانها نمى توانندداشته باشند لذا در جمله بعد مى فرمايد: ((هيچ شفاعت كننده اى جز به اذن و فرمان او وجود ندارد)) (ما من شفيع الا من بعد اذنه ).
آرى ! ((ايـن چـنـيـن است ((اللّه )) پروردگار شما, او را پرستش كنيد)) نه غير او (ذلكم اللّه ربكم فاعبدوه ).
((آيا با اين دليل روشن متذكر نمى شويد؟)) افلا تذكرون ).
(آيـه ) سـپس در اين آيه سخن از معاد مى گويد و در جمله هاى كوتاهى هم اصل اين مساله و هم دليل و هم هدف آن را بيان مى دارد.
نخست مى گويد: ((بازگشت همه شما به سوى خداست )) (اليه مرجعكم جميعا).
سپس روى اين مساله مهم تاكيد كرده , اضافه مى كند: ((اين وعده قطعى خداوند است )) (وعداللّه حقا).
بعد اشاره به دليل آن كرده , مى گويد: ((خداوند آفرينش را آغاز كرد و سپس تجديد مى كند)) (انه يبدؤا الخلق ثم يعيده ).
آيـات مربوط به معاد در قرآن نشان مى دهد كه علت عمده ترديد مشركان ومخالفان , اين بوده كه در امـكـان چـنين چيزى ترديد داشته اند و با تعجب سؤال مى كردند آيا اين استخوانهاى پوسيده و خاك شده بار ديگر لباس حيات و زندگى دربر مى كند و به شكل نخست باز مى گردد ؟ لذا قرآن مى گويد: همان گونه كه شما رادر آغاز ايجاد كرد باز مى گرداند.
سـپـس سخن از هدف معاد به ميان مى آيد كه اين برنامه ((براى آن است كه خداوند افرادى را كه ايـمـان آورده و عـمـل صـالـح انجام داده اند به عدالت پاداش دهد)) (ليجزى الذين آمنوا وعملوا الصالحات بالقسط).
بى آنكه كوچكترين اعمال آنها از نظر لطف ومرحمت او مخفى وبى اجر بماند.
((و آنها كه راه كفر و انكار پوييدند (و طبعا عمل صالحى نيز نداشتند زيرا ريشه عمل خوب اعتقاد خـوب است مجازات دردناك , و) نوشيدنى از آب گرم و سوزان وعذاب اليم به خاطر كفرشان در انتظارشان است )) (والذين كفروا لهم شراب من حميم وعذاب اليم بما كانوا يكفرون ).