بازگشت

مطالعه سرگذشت پيشينيان چهار اثر دارد


در اين آيه و آيات بعد كه سوره هود با آن پايان مى پذيرد يك نتيجه گيرى كلى از مجموع بحثهاى سـوره بيان شده است و از آنجا كه قسمت عمده اين سوره داستانهاى عبرت انگيز پيامبران و اقوام پيشين بود نخست نتائج گرانبهاى ذكر اين داستانها را در چهار موضوع خلاصه كرده , مى گويد: ((مـا از هـر يـك از سـرگـذشـتـهـاى انبيا براى تو بازگو كرديم تا به وسيله آن , قلبت را آرامش بخشيم )) و اراده ات قوى گردد (وكلا نقص عليك من انبا الرسل ما نثبت به فؤادك ).
سپس به دومين نتيجه بزرگ بيان اين داستانها اشاره كرده , مى گويد: ((و در اين اخبار پيامبران , حـقايق و واقعيتهاى (مربوط به زندگى و حيات , پيروزى و شكست ,عوامل موفقيت و تيره روزى ) همگى براى تو آمده است )) (وجاك فى هذه الحق ).
سومين و چهارمين اثر چشمگير بيان اين سرگذشتها آن است كه : ((براى مؤمنان موعظه و اندرز, تذكر و يادآورى است )) (وموعظة وذكرى للمؤمنين ).
اين آيه بار ديگر تاكيد مى كند كه تواريخ قرآن را نبايد سرسرى شمرد و يا به عنوان يك سرگرمى از آن بـراى شـنوندگان استفاده كرد چرا كه مجموعه اى است ازبهترين درسهاى زندگى در تمام زمينه ها و راهگشايى است براى همه انسانهاى ((امروز)) و ((فردا)).
(آيـه ) سـپـس بـه پيامبر(ص ) دستور مى دهد كه تو نيز در مقابل سرسختيهاو لجاجتهاى دشمن هـمان بگو كه بعضى از پيامبران پيشين به اين افراد مى گفتند: ((به آنها كه ايمان نمى آورند بگو: هـر چـه در قـدرت داريـد انجام دهيد (و از هيچ كارى فروگذار نكنيد) ما هم آنچه در توان داريم انجام خواهيم داد)) (وقل للذين لا يؤمنون اعملوا على مكانتكم انا عاملون ).
(آيـه ) ((و انـتـظـار بـكشيد ! ما هم منتظريم )) ! (وانتظروا انا منتظرون ) تاببينيم كدامين پيروز مى شوند و كدامين شكست مى خوردند.
شـمـا در انـتظار خام شكست ما باشيد و ما در انتظار و اقعى عذاب الهى براى شما هستيم كه يا از دست ما خواهيد كشيد و يا مستقيما از طرف خدا!.
(آيـه ) آخـرين آيه اين سوره به بيان توحيد (توحيد علم و توحيد افعال وتوحيد عبادت ) مى پردازد همان گونه كه آيات آغاز اين سوره از علم توحيد سخن مى گفت .
در حقيقت در اين آيه انگشت روى سه شعبه از توحيد گذاشته شده است نخست به توحيد علمى پروردگار اشاره كرده , مى گويد: ((غيب آسمانها و زمين مخصوص خداست )) و او است كه از همه اسرار آشكار و نهان باخبر است (وللّه غيب السموات والا رض ).
و غـير او علمش محدود و در عين محدوديت از ناحيه تعليم الهى است ,بنابراين علم نامحدود, آن هم علم ذاتى , نسبت به تمام آنچه در پهنه زمين و آسمان قرار دارد, مخصوص ذات پاك پروردگار است .
و از سـوى ديـگربه توحيد افعالى اشاره كرده , مى گويد: زمام تمام كارها در كف قدرت اوست ((و همه كارها به سوى او باز مى گردد)) (واليه يرجع الا مر كله ).
سـپس نتيجه مى گيرد اكنون كه آگاهى نامحدود و قدرت بى پايان , مخصوص ذات پاك اوست و بازگشت هر چيز به سوى او مى باشد, بنابراين ((تنها او را پرستش كن )) (فاعبده ).
((و فقط بر او توكل نما)) (وتوكل عليه ).
و اين مرحله توحيد عبادت است .
و از آنچه نافرمانى و سركشى و طغيان و گناه است , بپرهيز, چرا كه :((پروردگارت از آنچه انجام مى دهيد غافل نيست )) (وما ربك بغافل عما تعملون ).
((پايان سوره هود)).