بازگشت

آيا شيطان از طريق وسوسه يا از طريق تشكل ظاهر شد؟


جمعى از مفسران معتقدند كه شيطان به شكل انسانى مجسم شد و در برابرآنها آشكار گرديد, در روايـتـى مـى خوانيم : قريش به هنگامى كه تصميم راسخ براى حركت به سوى ميدان بدر گرفت ابـلـيس در چهره ((سراقة بن مالك )) كه ازسرشناسهاى قبيله بنى كنانه بود به سراغشان آمد و به آنـهـا اطـمينان داد كه با شماموافق و هماهنگم و كسى بر شما غالب نخواهد شد و در ميدان بدر شركت كرد.
نـظـيـر آن را نـيز در داستان هجرت پيامبر(ص ) و آمدن پيرمردى در شكل مردمى از ((نجد)) در ((دارالندوه )) قبلا خوانديم .
(آيـه ) در ايـن آيـه اشـاره بـه روحـيه جمعى از طرفداران لشكر شرك وبت پرستى در صحنه بدر مـى كـند و مى گويد: ((در آن هنگام منافقان و آنهايى كه در دل آنها بيمارى بود مى گفتند: اين مـسـلـمانان را دينشان مغرور ساخته است )) (اذ يقول المنافقون والذين فى قلوبهم مرض غر هؤلا دينهم ).
ولـى آنـهـا بر اثر عدم ايمان و عدم آگاهى از الطاف پروردگار و امدادهاى غيبى او از اين حقيقت آگاهى ندارند كه : ((هر كس بر خدا توكل كند (و پس از بسيج تمام نيروهايش خود را به او بسپارد خـداونـد او را يـارى خـواهـد كرد, چه اين كه خداوندقادرى است كه هيچ كس در مقابل او ياراى مقاومت ندارد, و حكيمى است كه ممكن نيست دوستان و مجاهدان راهش را تنها بگذارد) چرا كه خداوند قدرتمند وحكيم است )) (ومن يتوكل على اللّه فان اللّه عزيز حكيم ).
((مـنـافـقـان )) و ((بيمار دلان )) اشاره به گروه منافقان مدينه است , يا منافقانى كه درمدينه به صـفوف مسلمانان پيوسته بودند و يا آنها كه در مكه ظاهرا ايمان آورده اند,ولى از هجرت به مدينه سـرباز زدند و در ميدان بدر به صفوف مشركان پيوسته , و به هنگامى كه كمى نفرات مسلمانان را در بـرابـر لشكر كفر ديدند و گفتند اين جمعيت مسلمانان فريب دين و آيين خود را خوردند و به اين ميدان گام گذاردند.
(آيـه ) اين آيه صحنه مرگ كفار و پايان زندگى شومشان را مجسم مى كند,نخست روى سخن را بـه پيامبر كرده , مى گويد: ((و اگر ببينى وضع عبرت انگيز كفار رابه هنگامى كه فرشتگان مرگ بـه صـورت و پـشت آنها مى زنند و به آنها گويند عذاب سوزنده اى را بچشيد)) به حال آنان تاسف خـواهـى خورد (ولو ترى اذ يتوفى الذين كفروا الملا ئكة يضربون وجوههم وادبارهم وذوقوا عذاب الحريق ).
آيـه فوق اشاره به فرشتگان مرگ , و لحظه قبض روح و مجازات دردناكى است كه در اين لحظه بر دشمنان حق و گنهكاران بى ايمان وارد مى سازند.
(آيـه ) سـپـس مى گويد به آنها گفته مى شود: ((اين مجازات دردناك (كه هم اكنون مى چشيد) بـه خـاطـر امـورى اسـت كه دستهايتان پيش از شما فراهم ساخته و به اين جهان فرستاده است )) (ذلك بما قدمت ايديكم ).
و در آخـر آيـه اضـافـه مـى كـنـد: ((خداوند هيچ گاه ظلم و ستم به بندگانش روانمى دارد)) و هـرگـونه مجازات و كيفرى در اين جهان و جهان ديگر دامان آنها را بگيرداز ناحيه خود آنهاست وان اللّه ليس بظلا م للعبيد).