پـس از ذكـر آيـات انـفسى اكنون به جهان برون و آيات آفاقى مى پردازد, وعظمت آفرينش را در آسـمـان و زمـيـن مـنـعكس مى كندS( مى فرمايد: ((ما بر بالاى سرشما هفت راه [ طبقات هفتگانه آسمان ] قرار داديم )) (ولقد خلقنا فوقكم سبع طرائق ).
مـمـكـن اسـت اين راهها طرق رفت و آمد فرشتگان باشد, و ممكن است مدارگردش ستارگان آسمان ـ درباره آسمانهاى هفتگانه در جلد اول ذيل آيه 29 سوره بقره سخن گفته ايم .
واز آنـجـا كـه تـعـدد عـوالم و طرق آنها ممكن است اين توهم را به وجود آورد كه آيا اين وسعت و عظمت عالم موجب نخواهد شد كه آفريدگار از آنها غافل گردد, درپايان آيه بلافاصله مى فرمايد: ((و ما (هرگز) از آفرينش (خلق ) خود غافل نبوده ايم ))(وما كنا عن الخلق غافلين ).
(آيـه )ـايـن آيـه به يكى ديگر از مظاهر قدرت الهى كه از بركات آسمانى وزمين محسوب مى شود يـعـنـى باران اشاره كرده , مى گويد: ((و از آسمان آبى به اندازه معين نازل كرديم )) (وانزلناه من السما ما بقدر).
نـه آن قـدر زياد كه زمينها را در خود غرق كند, و نه آنقدر كم كه تشنه كامان درجهان گياهان و حيوانات سيراب نگردند.
سـپس به مساله مهمترى در همين رابطه كه مساله دخيره آبها در منابع زيرزمينى است پرداخته , مـى گـويد: ((و آن را در زمين (در جايگاه مخصوصى ) ساكن نموديم S( و ما بر از بين بردن آن كاملا قادريم )) (فاسكناه فى الا رض وانا على ذهاب به لقادرون ).
مى دانيم قشر روئين زمين از دو طبقه كاملا مختلف تشكيل يافته S( خداوندبزرگ و منان قشر بالا را نفوذپذير و قشر زيرين را نفوذناپذير قرار داده تا آبها در زمين فرو روند و در منطقه نفوذناپذير مهار شـوند و ذخيره گردند, و بعدا از طريق چشمه ها, چاهها و قناتها مورد استفاده واقع شوند, بى آنكه بگندند و توليدمزاحمت كنند يا آلودگى پيدا كنند ((3)) .
(آيـه )ـدر ايـن آيـه بـه دنـبـال نعمت پربركت باران به محصولاتى كه از آن مى رويد اشاره كرده , مـى گـويد: ((سپس به وسيله آن , باغهايى از درختان نخل وانگوربراى شما ايجاد كرديم , باغهايى كـه در آن مـيـوه هاى بسيار است و از آن مى خوريد))(فانشانا لكم به جنات من نخيل واعناب لكم فيها فواكه كثيرة ومنها تاكلون ).
خـرمـا و انگور تنها محصول آنها نيست بلكه اين دو محصول عمده و پرارزش آنهاست وگرنه انواع مختلفى از ديگر نيز ميوه ها در آن يافت مى شود.
(آيـه )ـبـعـد بـه يكى ديگر از درختان پربركتى كه از همين آب باران پرورش مى يابد اشاره كرده , مـى گويد: ((و (نيز علاوه بر اين باغهاى نخل و انگور و ميوه هاى ديگر) درختى را كه از طور سينا مـى رويـد [ زيـتون ] و از آن روغن و نان خورش براى خورندگان فراهم مى آيد)) آفريديم (وشجرة تخرج من طور سينا تنبت بالدهن وصبغ للا كلين ).
(آيـه )ـبـعـد از بـيـان گوشه اى از نعمتهاى پروردگار در جهان گياهان كه به وسيله آب باران پرورش مى يابد به بخش مهمى از نعمتها و مواهب او در جهان حيوانات پرداخته , مى گويد: ((و در چهارپايان براى شما عبرت بزرگى است )) (وان لكم فى الا نعام لعبرة ).
سـپس اين عبرت را چنين شرح مى دهد: ((ما از آنچه در درون آنهاست شما راسيراب مى كنيم )) (نسقيكم مما فى بطونها).
آرى ! شـيـر گوارا اين غذاى نيروبخش و كامل را از درون اين حيوانات , ازلابلاى خون و مانند آن بـيـرون مـى فـرسـتيم تا بدانيد چگونه خداوند قدرت دارد ازميان چنين اشيا ظاهرا آلوده اى يك نوشيدنى به اين پاكى و گوارايى بيرون فرستد.
سپس اضافه مى كند: مسائل عبرت انگيز و بركات حيوانات منحصر به شيرنيست بلكه ((براى شما در آنـهـا مـنـافـع بـسيارى است و از گوشت آنها نيز مى خوريد))(ولكم فيها منافع كثيرة ومنها تاكلون ).
(آيـه )ـاز هـمه اينها گذشته , از چهارپايان به عنوان مركبهاى راهوار درخشكى و از كشتيها براى درياها استفاده كرده ((و بر آنها و كشتيها سوار مى شويد))(وعليها وعلى الفلك تحملون ).
ايـن همه آثار و خواص و فوائد در اين حيوانات به راستى مايه عبرت است ,هم انسان را به آفريننده اين همه نعمت آشنا مى سازد و هم حس شكرگزارى را در اوبرمى انگيزد.