در حـديثى از پيامبر اسلام (ص ) مى خوانيم : ((كسى كه سوره زخرف را تلاوت كند از كسانى است كـه روز قـيامت به اين خطاب مخاطب مى شود: اى بندگان من !امروز نه ترسى بر شماست , و نه غمى , بدون حساب وارد بهشت شويد)).
ايـن بـشـارت بـزرگ و فـضـيـلـت بى حساب تنها با تلاوت خالى از انديشه و ايمان و عمل حاصل نمى شود, چرا كه تلاوت مقدمه اى است براى انديشه , و ((ايمان )) و((عمل )) ثمره اى از آن است .
به نام خداوند بخشنده بخشايشگر.
(آيه )ـ در آغاز اين سوره باز با ((حروف مقطعه )) ((حا, ميم )) (حم ) روبرومى شويم , اين چهارمين سوره اى است كه با ((حم )) آغاز شده , كه درباره آن قبلا بحث كرده ايم .
(آيـه )ـ در دومـيـن آيه به قرآن مجيد سوگند ياد كرده , مى فرمايد: ((سوگند به كتاب مبين )) و روشنگر (والكتاب المبين ).
سـوگند به اين كتابى كه حقايقش آشكار, و مفاهيمش روشن , و دلائل صدقش نمايان , و راههاى هدايتش واضح و مبين است .
(آيه )ـ كه ((ما آن را قرآنى عربى قرار داديم تا شما آن را درك كنيد)) (اناجعلناه قرآنا عربيا لعلكم تعقلون ).
عـربى بودن قرآن يا به معنى نزول آن به زبان عرب است كه از گسترده ترين زبانهاى جهان براى بيان حقايق مى باشد و يا به معنى ((فصاحت )) آن است چرا كه يكى از معانى عربى همان ((فصيح )) اسـت ـ اشـاره بـه ايـن كه آن را در نهايت فصاحت قرار داديم تا حقايق به خوبى از لابلاى كلمات و جمله هايش ظاهر گردد, و همگان آن را به خوبى درك كنند.
(آيه )ـ سپس به بيان اوصاف سه گانه ديگرى درباره اين كتاب آسمانى پرداخته , مى گويد: ((و آن در ام الكتاب [لوح محفوظ] نزد ما بلندپايه و استواراست ))! (وانه فى ام الكتاب لدينا لعلى حكيم ).
((ام الـكـتاب )) (كتاب مادر) به معنى كتابى است كه اصل و اساس همه كتب آسمانى مى باشد اين هـمـان كـتـاب ((عـلم پروردگار)) است كه نزد اوست و همه حقايق عالم و همه حوادث آينده و گـذشـتـه و هـمـه كـتب آسمانى در آن درج است وهيچ كس به آن راه ندارد جز آنچه را كه خدا بخواهد افشا كند.
اين توصيف بزرگى است براى قرآن كه از علم بى پايان حق سرچشمه گرفته واصل و اساسش نزد اوسـت و بـه هـمـيـن دلـيـل در تـوصـيـف دوم و سـوم مى گويد: اين كتاب در نزد ما والا مقام , حكمت آموز, مستحكم , متين و حساب شده است ((لعلى حكيم )).
(آيه )ـ در اين آيه منكران , و اعراض كنندگان از قرآن , را مخاطب ساخته ,مى گويد: ((آيا اين ذكر [قـرآن ] را (كـه مـايـه بـيـدارى و يـادآورى شـمـاسـت ) از شـمابازگيريم به خاطر اين كه قومى اسرافكاريد))؟! (افنضرب عنكم الذكر صفحا ان كنتم قوما مسرفين ).
درسـت است كه شما در دشمنى و مخالفت با حق , چيزى فروگذارنكرده ايد, ولى لطف و رحمت خداوند به قدرى وسيع و گسترده است كه اينها رامانع بر سر راه خود نمى بيند, باز هم اين كتاب را پـى درپـى بر شما نازل مى كند, تادلهايى كه اندك آمادگى دارند, تكان بخورند و به راه آيند, و اين است مقام رحمت عامه و رحمانيت پروردگار كه دوست و دشمن را در بر مى گيرد.
(آيـه )ـ سـپـس به عنوان شاهد و گواه بر آنچه گفته شد, و هم تسلى و دلدارى پيامبر(ص ) و در ضمن تهديدى براى منكران لجوج , در عبارتى كوتاه و محكم مى فرمايد: ((چه بسيار از پيامبران را كه براى هدايت در ميان اقوام پيشين فرستاديم ))(وكم ارسلنا من نبي فى الا ولين ).
(آيـه )ـ ((ولـى هيچ پيامبرى به سراغشان نمى آمد مگر اين كه او را استهزامى كردند)) (وما ياتيهم من نبي الا كانوا به يستهزؤن ).
ايـن مـخـالـفتها و سخريه ها هرگز مانع لطف الهى نبود, اين فيضى است كه ازازل تا به ابد ادامه يافته , و جودى است كه بر همه بندگان مى كند.
(آيـه )ـ امـا بـراى ايـن كـه تصور نكنند كه لطف بى حساب خداوند مانع مجازات آنها در پايان كار خواهد شد ـكه مجازات نيز خود, مقتضاى حكمت اوست ـ اين آيه مى افزايد: ((ولى ما كسانى را كه نيرومندتر از آنها بودند هلاك كرديم ))(فاهلكنا اشد منهم بطشا).
((و داستان پيشينيان گذشت )) (ومضى مثل الا ولين ).
در آيـاتـى كـه قـبـلا بـر تو نازل كرده ايم , نمونه هاى زيادى از اين اقوام سركش وطغيانگر مطرح شـده اند, و شرح حال آنها بر تو نازل گرديده اقوامى با امكانات وثروت و نفرات و لشگر و استعداد فراوان همچون فرعون و فرعونيان و قوم عاد وثمود.