قـرآن در اينجا به عنوان يك قانون كلى و عمومى براى هميشه و همه جامى گويد: ((و هرگاه دو گـروه از مـؤمـنان با هم به نزاع و جنگ پردازند آنها را آشتى دهيد)) (وان طائفتان من المؤمنين اقتتلوافاصلحوا بينهما).
اين يك وظيفه حتمى براى همه مسلمانان است كه از نزاع و درگيرى وخونريزى ميان مسلمين جـلـوگـيرى كنند, و براى خود در اين زمينه مسؤوليت قائل باشند, نه به صورت تماشاچى مانند بعضى بى خبران بى تفاوت از كنار اين صحنه هابگذرند.
اين نخستين وظيفه مؤمنان در برخورد با اين صحنه هاست .
سـپـس وظـيـفه دوم را چنين بيان مى كند: ((و اگر يكى از آن دو بر ديگرى تجاوزكند با گروه متجاوز پيكار كنيد, تا به فرمان خدا باز گردد)) (فان بغت احديهما على الا خرى فقاتلوا التى تبغى حتى تفئ الى امراللّه ).
بـديهى است كه اگر خون طائفه باغى و ظالم در اين ميان ريخته شود بر گردن خود اوست , و به اصطلاح خونشان هدر است , هرچند مسلمانند.
بـه ايـن تـرتيب , اسلام جلوگيرى از ظلم و ستم را هر چند به قيمت جنگ با ظالم تمام شود لازم شمرده و بهاى اجراى عدالت را از خون مسلمانان نيزبالاتر دانسته است , و اين در صورتى است كه مساله از طرق مسالمت آميز حل نشود.
سـپـس به بيان سومين دستور پرداخته , مى گويد: ((و هرگاه (طايفه ظالم )بازگشت (و زمينه صـلـح فـراهـم شـد) در ميان آن دو طبق عدالت صلح برقرار سازيد))(فان فات فاصلحوا بينهما بالعدل ).
يـعنى S( تنها به درهم شكستن قدرت طايفه ظالم قناعت نكنيد, بلكه اين پيكاربايد زمينه ساز صلح بـاشـد, و مقدمه اى براى ريشه كن كردن عوامل نزاع و درگيرى وگرنه با گذشتن زمان كوتاه يا طولانى بار ديگر كه ظالم در خود احساس توانائى كندبر مى خيزد و نزاع را از سر مى گيرد.
و از آنـجـا كـه تـمـايلات گروهى , گاهى افراد را به هنگام قضاوت و داورى به سوى يكى از ((دو طايفه متخاصم )) متمايل مى سازد, و بى طرفى داوران را نقض مى كند قرآن در چهارمين و آخرين دسـتـور بـه مسلمانان هشدار داده , مى فرمايد: ((وعدالت پيشه كنيد خداوند عدالت پيشه گان را دوست مى دارد)) (واقسطوا ان اللّه يحب المقسطين ).
(آيـه )ـ در ايـن آيه براى تاكيد اين امر و بيان علت آن مى افزايد: ((مؤمنان برادر يكديگرند, پس دو برادر خود را صلح و آشتى دهيد)) (انما المؤمنون اخوة فاصلحوا بين اخويكم ).
و از آنـجا كه در بسيارى از اوقات ((روابط)) در اين گونه مسائل جانشين ((ضوابط)) مى شود, بار ديـگـر هشدار داده و در پايان آيه مى افزايد: ((و تقواى الهى پيشه كنيد باشد كه مشمول رحمت او شويد)) (واتقوا اللّه لعلكم ترحمون ).
و بـه ايـن تـرتـيب يكى از مهمترين مسؤوليتهاى اجتماعى مسلمانان در برابر يكديگر ودر اجراى عدالت اجتماعى با تمام ابعادش روشن مى شود.