همان گونه كه از لحن آغاز اين سوره برمى آيد دعوتى است آسمانى ازپيامبر(ص ) براى استقامت , و آمـادگـى جـهـت پذيرش يك وظيفه بزرگ و سنگين , كه بدون خودسازى قبلى انجام آن ممكن نيست .
مى فرمايد: ((اى جامه به خود پيچيده ))! (يـا ايها المزمل ).
(آيه )ـ ((شب را جز كمى به پا خيز))! (قم الليل الا قليلا ).
(آيه )ـ ((نيمى از شب را, يا كمى از آن كم كن )) (نصفه او انقص منه قليلا ).
(آيه )ـ ((يا بر نصف آن بيفزا)) (اوزد عليه ).
((و قرآن را با دقت و تامل بخوان )) (ورتل القرآن ترتيلا ).
به پا خيز كه دوران ((جامه به خود پيچيدن )) و در گوشه انزوا نشستن نيست .
تـعـبـير به ((ترتيل )) كه در اصل به معنى ((تنظيم )) و ((ترتيب موزون )) است , دراينجا به معنى خـوانـدن آيـات قـرآن بـا تانى و نظم لازم , و ادا صحيح حروف , و تبيين كلمات , و دقت و تامل در مفاهيم آيات , و انديشه در نتايج آن است .
همچنين رواياتى كه در تفسير ((ترتيل )) وارد شده همگى گواه بر اين حقيقت است كه نبايد آيات قـرآن را به عنوان الفاظى خالى از محتوا و پيام , تلاوت كرد, بلكه بايد به تمام امورى كه تاثير آن را در خواننده و شنونده عميق مى سازدتوجه داشت , و فراموش نكرد كه اين پيام الهى است , و هدف تحقق بخشيدن به محتواى آن است .
ولـى مـتاسفانه امروز بسيارى از مسلمانان از اين واقعيت فاصله گرفته , و ازقرآن تنها به الفاظى اكتفا نموده اند, بى آنكه بدانند اين آيات براى چه نازل شده ؟.
درسـت است كه الفاظ قرآن نيز محترم , است ولى نبايد فراموش كرد كه اين الفاظ و تلاوت مقدمه بيان محتواست .
در حـديثى از امام صادق (ع ) در تفسير ((ترتيل )) مى خوانيم : ((وقتى از كنار آيه اى مى گذرى كه در آن نـامـى از بهشت است توقف كن و از خدا بهشت را بطلب (و خودرا براى آن بساز) و هنگامى كه از آيه اى مى گذرى كه در آن نام دوزخ است از آن به خدا پناه بر)) و خويشتن را از آن دور دار.
(آيـه )ـ سـپـس هـدف نهايى اين دستور سخت و مهم را چنين بيان مى كند:((ما به زودى سخنى سنگين را به تو القا خواهيم كرد)) (انا سنلقى عليك قولا ثقيلا ).
سنگين از نظر محتوا, و مفهوم آيات ! و بيان مسؤوليتها.
سـنـگين از نظر تحمل آن بر قلوب و دلها, تا آنجا كه قرآن در آيه 21 سوره حشرمى گويد: ((اگر اين قرآن را بر كوهها نازل مى كرديم آن را خاشع و از هم شكافته مى ديدى ))!.
سنگين از نظر تبليغ , و مشكلات راه دعوت ! و برنامه ريزى و اجراى كامل آن !.
سنگين در ترازوى عمل و در عرصه قيامت .
ولـى پـيـغمبراكرم (ص ) و ياران اندكش با استمداد از تربيت قرآن مجيد, واستعانت به نماز شب و استفاده از تقرب به ذات پاك پروردگار, توانستندبر تمام اين مشكلات فائق آيند, و بار اين ((قول ثقيل )) را بر دوش كشند و به منزل مقصود برسانند!.