جواب:
خداوند عالم با توجه به ضررهايي كه شراب و الكل و هر چيز مستكنندة ديگري، براي انسان و جامعه بشري دارد، آن را حرام فرمود. شراب از چيزهايي است كه ممكن است از ساختن و فروش آن كساني منفعت ببرند، ولي چون ضررهاي آن براي بشر غير قابل جبران بوده و آثار زيانبار جسمي و روحي فراوان داشت، خداوند آن را حرام كرد: يَسْ ئ‹َلُونَكَ عَنِ الْخَمْرِ وَالْمَيْسِرِ قُلْ فِيهِمَآ إِثْمٌ كَبِيرٌ وَمَنَـَفِعُ لِلنَّاسِ وَإِثْمُهُمَآ أَكْبَرُ مِن نَّفْعِهِمَا(بقره،219) دربارة شراب و قمار از تو سؤال ميكنند، بگو: در آنها گناه و زيان بزرگي است، و منافعي ]از نظر مادي[ براي مردم دربردارد، ]ولي[ گناه و زيان آنها از نفع آنها بيشتر است. يَـََّأَيُّهَا الَّذِينَ ءَامَنُوَّاْ إِنَّمَا الْخَمْرُ وَالْمَيْسِرُ وَالاْ ئَنصَابُ وَالاْ ئَزْلَـَمُ رِجْسٌ مِّنْ عَمَلِ الشَّيْطَـَنِ فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُون # إِنَّمَا يُرِيدُ الشَّيْطَـَنُ أَن يُوقِعَ بَيْنَكُمُ الْعَدَ َوَةَ وَالْبَغْضَآءَ فِي الْخَمْرِ وَالْمَيْسِرِ وَيَصُدَّكُمْ عَن ذِكْرِ اللَّهِ وَعَنِ الصَّلَوَة(مائده،90ـ91) شراب و قمار و بتها و ازلام ]=نوعي بختآزمايي[، پليد و از عمل شيطان است، از آنها دوري كنيد تا رستگار شويد. شيطان ميخواهد به وسيلة شراب و قمار، در ميان شما عداوت و كينه ايجاد كند و شما را از ياد خدا و از نماز بازدارد.
چطور ميتوان تصوّر كرد كه خداوند، شفاي امراض را در اين شيء پليد قرار داده باشد چيزي كه خود باعث آلودگي جسم و روح است، چطور ميتواند دفع آلودگي كند؟ به گفتة يكي از دانشمندان، اگر دولتها ضمانت كنند، درِ نيمي از ميخانهها را ببندند ميتواند ضمانت كرد كه از نيمي از بيمارستانها و تيمارستانها بينياز ميشديم.(تفسير نمونه، آيةالله مكارم شيرازي و ديگران، ج 2، ص 126، نشر دارالكتب الاسلاميه.)
شخصي از امام صادقسؤال كرد: يابن رسولالله! من بيمار هستم و به جهت بيماريام شراب مينوشم ]اشكال دارد؟[، حضرت فرمود: چرا آب نميآشامي كه خداوند زندگي هر چيزي را از آب قرار داده است وَجَعَلْنَا مِنَ الْمَآءِ كُلَّ شَيْءٍ حَي(انبيا،31) و هر چيز زندهاي را از آب قرار داديم.)؟ آن شخص گفت: آب به مزاج من سازگار نيست! حضرت فرمود: چرا عسل نميخوري كه خداوند ميفرمايد: فِيهِ شِفَآءٌ لِّلنَّاس(نحل،69) در آن ]عسل[ شفايي است براي مردم؟ آن شخص گفت: عسل پيدا نميكنم! حضرت فرمود: چرا شير نمينوشي كه گوشت و استخوانت از آن روييده است؟ آن شخص گفت: به مزاجم سازگار نيست! حضرت فرمود: آيا ميخواهي جواز نوشيدن شراب را از من بگيري؟ نه به خدا قسم تو را به اين كار امر نميكنم.(نورالثقلين، مرحوم حويزي، ج 3، ص 65 ـ 66، نشر اسماعيليان.)
امّا در عين حال، از آنجا كه خداوند متعال انسان را در حال ناچاري و اضطرار دستگيري ميكند، در اينجا نيز احكام اضطرار جاري ميشود. چنانكه فقهاي عظام فرمودهاند: بلي! چنانچه طبق تشخيص پزشك متخصص و مورد اطمينان، علم يا اطمينان حاصل شود كه معالجه بيمار منحصر به آشاميدن شراب و يا هر مسكر ]مستكننده[ ديگري ميباشد و جايگزين نداشته باشد، ميتوان به مقدار ضرورت براي درمان مصرف كرد.(جامعالمسائل، آيةالله فاضل لنكراني، ج 2، ص 402، چاپ: مهر.)
|
