جواب:
يكي از آموزشهاي ارزشمند اسلام، انتخاب اسم و لقب خوب است، و از جمله حقوق اولاد بر پدر و مادر در همين است. در احاديث رسيده از امامام معصوم: سفارش فراواني شده كه اسم نيكو براي فرزند انتخاب كنيد. متأسفانه در گذشته و حال افرادي كه نسبت به دستورهاي اسلام بيتوجّه هستند و پيرو هوا و هوس خويش ميباشند، بر اين مسئله اصرار دارند كه القاب و يا اسامي زشتي، براي بعضي افراد انتخاب كنند تا به اين وسيله، شخصيت آنها را از بين ببرند و آنها را مورد تحقير و سرزنش قرار دهند. بديهي است تحقير مؤمن و اذيت و آزار رساندن به وي، يكي از گناهان بزرگ است كه اسلام از آن نهي فرموده و كيفر شديدي براي آن قائل شده است. امام صادقدر اين باره فرمودهاند: هنگامي كه روز قيامت شود، منادي ندا ميكند، كجايند كساني كه متعرض اولياي خدا شدند، و آنها را مورد سرزنش قرار دادهاند، جمعي بر ميخيزند كه صورت آنها گوشت ندارد، گفته ميشود اينها در دنيا، مؤمنان را مورد اذيت و آزار قرار دادن و آنها را سرزنش كردند پس امر ميشود كه وارد جهنم شوند.
در حديث ديگري امام صادقفرمودهاند: اعلام جنگ با من كرده، كسي كه بندة مؤمن مرا مورد اذيت و آزار قرار دهد و از من در اَمان است، كسي كه بنده مؤمن مرا اكرام كند.(اصول كافي، ثقة الاسلام كليني، ج 2، ص 350 و 351.)
نيز قرآن مجيد ميفرمايد: ولا تَلمِزُوا اَنفُسَكُم ولا تَنابَزُوا بِالاَلقـَبِ يك ديگر را مورد لعن و عيب جويي قرار ندهيد و يك ديگر را به القاب زشت و ناپسند ياد نكنيد. بعضي مفسران گفتهاند: تعبير به انفسكم بيان كنندة اين است كه همة مؤمنان، مانند نفس واحدي هستند و اگر از ديگري عيب جويي كنند، در واقع از خودشان عيب جويي كردهاند.(تفسير نمونه، آيت اللّه مكارم شيرازي و ديگران، ج 22، ص 180، نشر دارالكتب الاسلامية.) براي اين آيه شأن نزولي بيان شده است، روزي صفيّه، دختر حيّبن اخطب، زن يهوديهاي كه پس از فتح خيبر مسلمان شد و به همسري پيامبر اكرمدر آمد در حالي كه گريان بود خدمت پيامبر اكرم رسيد و عرض كرد: عايشه مرا سرزنش ميكند و ميگويد تو يهودي زاده هستي، پيامبر اكرمفرمود: چرا به او نگفتي، پدر من هارون است و عموي من حضرت موسياست و همسرم محمد9 است، در اين هنگام بود كه آيه بالا نازل شد و مسلمانان را از هر گونه لقب بد دادن به هم ديگر نهي كرد،(تفسير مجمع البيان، علامه طبرسي، ج 9، ص 202، نشر دارالفكر، بيروت.) اما در موردي كه فردي به لقب يا اسم زشتي شهرت پيدا كرده، در صورتي كه معرفي و شناخت وي بدون آن اسم و لقب ممكن نباشد، مانعي ندارد كه وي را به همان اسم معرفي كنيم. در ظاهر اين حكم در مورد فردي، است كه خود فرد از نسبت دادن اين القابناراحت نميشود از اين رو اگر از او بپرسيم نام شما چيست اغلب همان لقب بد كه در جامعه به آن شهرت يافته را بيان ميكند. در تفسير آيه شريف نيز بعضي مفسران فرمودهاند: نهي خداوند از لقب و اسم بد در موردي است كه اگر آن اسم را به او بگويند ناراحت ميشود، اما اگر از آن اسم، گرچه بد هم باشد ناراحت نميشود، مانعي ندارد(تفسير مجمع البيان، علامه طبرسي، ج 9، ص 202، نشر دارالفكر، بيروت.).
|
